المعجم فی اثار ملوک العجم

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] المعجم فی آثار ملوک العجم. المعجم فی آثار ملوک العجم، نوشته شرف الدین فضل الله حسینی قزوینی، به کوشش احمد فتوحی نسب.
این اثر که تاریخ ایران را از روزگار کیومرث تا انوشیروان ساسانی در بردارد، نمونه ای از عبارت پردازی و دشوارنویسی مُنشیانه و به گفته برخی از محققان، از تاریخ وصاف نیز مغلق تر است. شادروان بهار (ملک الشعرا) در سبک شناسی خود درباره اهمیت این کتاب می گوید: المعجم همانند گلستان و دیگر کتاب های ادبی، دیری در مکتب ها و مدرسه های ایران تدریس می شد. نویسنده نه تنها نام کتاب را از المعجم فی معاییر اشعار العجم برگزید که در نوشتن عبارت ها و الفاظ کتابش نیز از نویسنده آن (شمس الدین محمد قیس رازی) پیروی کرد. با توجه به تاریخ تولد و مرگ نویسنده (660 - 740 ه.ق)، کتاب او را از آثار سده هفتم و هشتم هجری باید به شمار آورد که به نام اتابک نصرت الدین احمد، پادشاه لرستان نوشته شده است. ناراستی های گزارش های این کتاب از منابعی بر می آید که نویسنده از آن ها در سامان دهی اثر خود بهره برده است.
نثر این کتاب بسیار «فنی» است و نویسنده بیش از هر چیز به سبک می پردازد و از این رو، محتوای تاریخی آن در جایگاه پایین تری از دید اهمیتی قرار دارد. به کارگیری واژگان عربی، نثر بسیار متکلفانه و مصنوع، آرایش های لفظی و صحنه های ساختگی از ویژگی های این اثر به شمار می رود که آن را به متنی بدخوان و دشوار بدل کرده است؛ چنان که اصل موضوع در تار و پود عبارت ها و اصطلاح های پیچیده و پر طمطراق پنهان می ماند و به گفته برخی از مورخان، انگیزه نوشتن این کتاب، فراهم آوردن متن ادبی مصنوع است؛ زیرا هنگامی که سخن به موضوع هایی؛ مانند عدالت، شجاعت، مشورت، عشق، شعر یا جنگ و گریز می رسد، قلم فرسایی نویسنده نیز آغاز می شود، اما آن را از ارزش تاریخی نمی توان تهی دانست.
نویسنده با «ذکر سبب تألیف کتاب» آغاز می کند: او سال ها در اندیشه نوشتن کتابی بوده است که اخبار و گزارش هایی درباره پادشاهان پیشین و امت های گذشته را در بر داشته باشد تا اینکه در روزگار نصرت الدین زمینه ای فراهم آورد و او به نوشتن المعجم دست گشاد. درون مایه اصلی این اثر با گزارش درباره روزگار پادشاهی کیومرث آغاز می شود که نخستین شاه «عجم» بود و به گفته نویسنده، برخی از محققان او را فرزند نوح و شماری دیگر از آنان، از مغان و آتش پرستان دانسته اند.
معناشناسی واژه کیومرث (زنده گویا) و چند و چون ولادت و فرمان فرمایی و توصیف عدل و احسان او و وضع و حال مردمان در آن دوران، محتوای گزارش نویسنده در این باره است. نویسنده در ذکر پادشاهان ایرانی کمابیش بدین موضوع ها می پردازد: تبار و نیاکان و همسر و فرزندان، شیوه حکومت داری و روی دادهای مهم دوران و گستره دانش و هنر آنان، نام وزیران و امیران شان و شهرها و ساختمان هایی که در روزگارشان بنیاد یافت.

[ویکی فقه] المعجم فی آثار ملوک العجم (کتاب). المعجم فی آثار ملوک العجم، نوشته شرف الدین فضل الله حسینی قزوینی، به کوشش احمد فتوحی نسب می باشد.
این اثر که ت اریخ ایران را از روزگار کیومرث تا انوشیروان ساسانی در بردارد، نمونه ای از عبارت پردازی و دشوارنویسی منشیانه و به گفته برخی از محققان، از تاریخ وصاف نیز مغلق تر است. شادروان بهار (ملک الشعرا) در سبک شناسی خود درباره اهمیت این کتاب می گوید: المعجم همانند گلستان و دیگر کتاب های ادبی، دیری در مکتب ها و مدرسه های ایران تدریس می شد. نویسنده نه تنها نام کتاب را از المعجم فی معاییر اشعار العجم برگزید که در نوشتن عبارت ها و الفاظ کتابش نیز از نویسنده آن (شمس الدین محمد قیس رازی) پیروی کرد. با توجه به تاریخ تولد و مرگ نویسنده (۶۶۰- ۷۴۰ ه. ق)، کتاب او را از آثار سده هفتم و هشتم هجری باید به شمار آورد که به نام اتابک نصرت الدین احمد، پادشاه لرستان نوشته شده است. ناراستی های گزارش های این کتاب از منابعی بر می آید که نویسنده از آن ها در سامان دهی اثر خود بهره برده است.
ساختار کتاب
نثر این کتاب بسیار «فنی» است و نویسنده بیش از هر چیز به سبک می پردازد و از این رو، محتوای تاریخی آن در جایگاه پایین تری از دید اهمیتی قرار دارد. به کارگیری واژگان عربی، نثر بسیار متکلفانه و مصنوع، آرایش های لفظی و صحنه های ساختگی از ویژگی های این اثر به شمار می رود که آن را به متنی بدخوان و دشوار بدل کرده است؛ چنان که اصل موضوع در تار و پود عبارت ها و اصطلاح های پیچیده و پر طمطراق پنهان می ماند و به گفته برخی از مورخان، انگیزه نوشتن این کتاب، فراهم آوردن متن ادبی مصنوع است؛ زیرا هنگامی که سخن به موضوع هایی؛ مانند عدالت، شجاعت، مشورت، عشق، شعر یا جنگ و گریز می رسد، قلم فرسایی نویسنده نیز آغاز می شود، اما آن را از ارزش تاریخی نمی توان تهی دانست.
گزارش محتوا
...

دانشنامه آزاد فارسی

المعجم فی آثار ملوک العجم. المُعْجَم فی آثارِ مُلوکِ الْعَجَم
رجوع شود به:معجم فی آثار ملوک العجم

پیشنهاد کاربران

بپرس