امامت از منظر حدیث لوح

[ویکی فقه] امامت در عقیده اثنی عشریه با ادله مختلفی بیان شده است. قرآن و سنت در کمال اتقان بر امامت و ولایت اهل بیت(علیه السّلام) دلالت دارد. در این نوشته به بررسی مفاد یکی از ادله امامت اهل بیت(علیه السّلام) معروف به "حدیث لوح" می پردازیم؛ لوحی که خداوند به پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلّم) به عنوان هدیه برای تولد امام حسین(علیه السّلام) اهداء نموده و برای شاد شدن دختر گرامی اش به ایشان اعطاء می شود.
روایاتی که در مورد ولایت و امامت اهل بیت(علیه السّلام) وارد شده علاوه بر اثبات امامت به فضائل آیشان نیز وابستگی دارد. در این حدیث لوح نیز علاوه بر امامت اهل بیت(علیه السّلام) توضیحاتی نیز از خصوصیات امامان بیان شده که خود نشانگر توجه خداوند به این ویژگی ها است. طبق این حدیث خداوند خودش تعیین کننده وصایت و حجت بر مردم در طول تاریخ بشر بوده است که از پیامبران و جانشینان ایشان شروع شده و به امامت ختم شده و طبق فرموده خدا با این معرفی دین خدا کامل شد و نعمت الهی به نهایت رسید.
حجیت حدیث لوح
حدیث لوح از احادیث جامعی است که در کتب مورد اعتماد شیعه، با وجود راویان و عالمان فرهیخته نقل شده است. مطالب مختلفی نیز در تایید این روایت وجود دارد که صحت آن را تقویت کرده و بر ارزش آن افزوده است. اکنون به کتب معتبر اصلی شیعه و راویان معتبری که در سند این روایت وجود دارند، اشاره می کنیم.این روایت را ثقة الاسلام کلینی (رحمة الله علیه) در کتاب مشهور کافی از طریق راویان مورد اعتماد به این صورت بیان نموده: محمد بن یحیی و محمد بن عبدالله عن عبدالله بن جعفر عن الحسن بن ظریف و علی بن محمد عن صالح بن ابی حماد عن بکر بن صالح عن عبد الرحمن بن سالم عن ابی بصیر عن ابی عبدالله علیه السّلام قال. ... .برای توضیح این سند که در واقع از سه سند تشکیل یافته است، آنها را از هم جدا می کنیم و تعیین می کنیم که هر سه سند صحیح و مورد اعتماد است. بنابراین این حدیث فقط در کتاب شریف کافی دارای سه سند است که عبارتند از:الف. محمد بن یحیی عن عبدالله بن جعفر عن الحسن بن ظریف عن بکر بن صالح عن عبد الرحمن بن سالم عن ابی بصیر عن ابی عبدالله علیه السّلام ...ب. محمد بن عبدالله عن عبدالله بن جعفر عن الحسن بن ظریف عن بکر بن صالح عن عبد الرحمن بن سالم عن ابی بصیر عن ابی عبدالله علیه السّلام ...ج. علی بن محمد عن صالح بن ابی حماد عن بکر بن صالح عن عبد الرحمن بن سالم عن ابی بصیر عن ابی عبدالله علیه السّلام ....علاوه بر کلینی در کتاب کافی عالمان دیگری نیز این روایت را معتبر دانسته و آن را در کتاب خودشان با همان اسناد و یا اسناد دیگر نقل کرده اند. نعمانی در کتاب غیبت و شیخ صدوق(رحمة الله علیه) در عیون اخبارالرضا (علیه السّلام) و کمال الدین و شیخ مفید نیز در کتاب اختصاص و شیخ طوسی نیز در کتاب الغیبه و همچنین در کتاب های دیگری چون احتجاج و ارشاد القلوب و تاویل الآیات و تقریب المعارف و فضائل فضل بن شاذان و مناقب ابن شهر آشوب و کشف الغمه و الفصول المختاره و الصراط المستقیم و الارشاد شیخ مفید... به این روایت بطور کلی یا جزئی، با ذکر سند یا اسناد و یا بدون آن نیز نقل کرده اند.
کرامتی دیگر برای اهل بیت
شان نزول این حدیث را جابر بن عبدالله انصاری نقل می کند که آن نیز از عظمت و فضیلت اهل بیت(علیه السّلام) نزد خداوند حکایت می کند. جابر بن عبدالله انصاری می گوید: وقتی امام حسین(علیه السّلام) به دنیا آمد، برای تبریک و گفتن تهنیت و شادباش خدمت حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیهم ) رسیدم دیدم که در دست ایشان لوحی سبز، مانند زمرد است که نوشته هائی نورانی مانند نور خورشید در آن بود. گفتم: پدر و مادر به فدایتان، این لوح چیست؟ فرمودند: این لوحی است که خدا آن را به رسولش(صلی الله علیه و آله وسلّم) بخشیده است. اسم پدرم، شوهرم، دو پسرم و اسم اوصیای از فرزندانم در آن نوشته شده است و پدرم آن را به عنوان چشم روشنی به من عطا فرموده است. سپس آن حضرت لوح را به جابر داد تا آن را بخواند. جابر نیز بعد از خواندن نسخه ای از روی آن نوشت و نزد خود نگهداری کرد. قدسی بودن حدیث و کلام الله بودن آن در ابتدای آن جلوه کرده است. حدیث اینگونه آغاز می شود: این نامه از جانب خداوند عزیز حکیم است، برای محمد، پیامبر او و نور و سفیر و دربان (واسطه میان خالق و مخلوق) و دلیل او که روح الامین (جبرئیل) از نزد پروردگار جهان بر او نازل شود.
موقعیت حدیث لوح
...