امامت امام علی علیه السلام

[ویکی اهل البیت] امام علی بن ابوطالب (علیه السلام) نخستین فرد از مردان بود که به پیامبر اسلام ایمان آورد. سه سال از بعثت پیامبر گذشته بود که آیه «وَأَنذِرْ عَشِیرَتَکَ الْأَقْرَبِینَ» (سوره شعراء، آیه 214) نازل شد، پیامبر مهمانی ترتیب دادند و خویشان خود را دعوت به اسلام نمودند، از بین آن جمع کسی جز حضرت علی علیه السلام پاسخ نداد، این کار سه بار تکرار شد. رسول مکرم اسلام صلی الله علیه و آله فرمودند: بنشین که تو برادر و وصی و وزیر و وارث و جانشینم پس از من هستی. پس از آن نیز بارها پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله او را جانشین و امام پساز خود معرفی نمود. پس از این واقعه بارها پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به شکلهای مختلف آن حضرت را به عنوان جانشین خود به مردم معرفی نمود. مهمترین و مشهورترین آنها مربوط به واقعه غدیر است که با نزول آیاتی از قرآن در این مورد همراه بود.
گر چه از نظر شیعه علی علیه السلام خلیفه و امام بلافصل بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله است. اما آن حضرت در سال 35 یعنی پس از قتل خلیفه سوم اهل سنت، رسما به خلافت پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله در حکومت اسلامی رسید. خلافت ایشان تا سال 40 هجری که به شهادت رسیدند ادامه داشت.
به اعتقاد شیعه، علی بن ابی طالب (علیه السلام) جانشین بلافصل پیامبر گرامی (صلی الله علیه وآله وسلم و نخستین امام امت اسلامی پس از رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) است. اهل سنت و دیگر مذاهب غیر شیعی علی (علیه السلام) را چهارمین خلیفه پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) می دانند. برخی از دلایل عقلی و نقلی شیعه بر اثبات عقیده خود در این مورد عبارتند از:
1. عصمت وامامت علی (علیه السلام)
یکی از دلایل شیعه بر امامت علی (علیه السلام) این است که امام باید معصوم باشد. کسانی که غیر از علی (علیه السلام) ـ مدعی امامت بودند یا دیگران مدعی امامت آنان بودند (ابوبکر و عباس و سعد بن عباده) معصوم نبودند زیرا قبل از اسلام، بت پرست و مشرک بودند، و پس از اسلام آوردن نیز کسی مدعی این که از مقام عصمت علمی و عملی برخوردار باشند، نبوده است. بنابراین، در میان اصحاب پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم)، غیر از علی (علیه السلام) کسی از ویژگی عصمت برخوردار نبوده است. بر این اساس امامت او اثبات می گردد.
دلایل عصمت امام علی علیه اسلام:
عصمت آن حضرت یکی از این طریق اثبات می شود که اگر او هم دارای مقام عصمت نباشد، هیچ کس در امت اسلامی شایستگی امامت را نخواهد داشت، با این که وجود امام واجب است، در این فرض لازم می آید که این فریضه اسلامی هرگز تحقق نیابد و این، بر خلاف اجماع امت اسلامی است، زیرا حق از امت اسلامی بیرون نخواهد بود. راه دیگر برای اثبات عصمت امیرمؤمنان (علیه السلام نصوص قرآنی و روایی است، مانند:
دلیل عصمت به گونه ای دیگر نیز تقریر شده است و آن این که امت اسلامی درباره امام پس از پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) دو گروهند: گروهی گفته اند امام باید معصوم باشد، و گروهی دیگر عصمت امام را لازم ندانسته اند گروه اول، علی (علیه السلام) را امام دانسته اند، و گروه دوم نیز اگر عصمت را شرط امامت می دانستند، امامت را مخصوص او می دانستند. حاصل آن که امت اجماع دارند که اگر عصمت، شرط امامت باشد امامت مخصوص علی (علیه السلام) است.