[ویکی اهل البیت] امامزاده جعفر موسوى (علیه السلام) قم. به این اسم دو امامزاده در شهر قم مدفون می باشد که یکی از آنها در جاده کاشان نزدیک قبرستان بقیع و دیگری واقع درخیابان امامزاده شاه ابراهیم که یکی از کهن ترین مزارهای شهر و از نوادگان امام موسی کاظم(علیه السلام) به حساب آمده است. بهرحال مرقد مورد نظر از ابنیه باستانی حومه شهر بوده که بجهت توسعه شهر در داخل قم قرار گرفته است.
اما اینکه مدفون دراین بقعه چه کسی می باشد میان علماء انساب و مورخین اختلاف است و مرحوم ناصر الشریعه درکتاب خود می فرماید:"نزدیک شاه ابراهیم بمسافتی جزئی بالای آن ، بقعه ای واقع است و گنبدی متوسط از کاشی دارد که کاشی آن ریخته و همچنین کتیبه بقعه که ریخته و محو شده وظاهرا از اولاد موسی بن جعفر(علیه السلام) است و نسب او از اینقرار باشد: جعفرالدقاق ابن محمد بن احمد بن هرون بن موسی بن جعفر(علیه السلام) و بنابر احتمالی جعفر بن علی بن حمزه بن احمد بن محمد بن اسماعیل بن محمد بن عبدالله الباهر بن امام زین العابدین(علیه السلام) و احتمال می رود جعفر بن حسین بن علی بن محمد بن امام جعفر صادق(علیه السلام) باشد. بر کاشی بقعه مسطور است(تجدید عمارت این درگاه مشهد مقدس منور زبده الأعیان غازی پیر قلی نموده است سه سنه 942 هـ .ق) .
و مؤلف کتاب(انوارالمشعشعین) در کتاب خود چنین نوشته است که"احتمال می رود امامزاده ایکه در قم معروف و مشهور و مدفن او در خارج شهر قم در اراضی هندیجان(هندیان و یا مزدیجان یا مزادجان که دو مزرعه متصل بیکدیگر بوده اند) است و از شهر تا بقعه او قریب ربع فرسنگ راه می باشد و جناب امامزاده جلیل یعنی جعفر الشعرانی بن الحسین که پدر شاه زاده محمد جمال است، و بنابراین سلسله او با سه واسطه به امام جعفر الصادق(علیه السلام)منتهی و نسب شریفش به این قرار است: امامزاده جعفر الشعرانی بن الحسین بن علی بن محمد دیباج بن امام جعفرالصادق(علیه السلام) و یا اینکه محتمل است جناب امامزاده جعفر دقاق بن محمد بن احمد بن هارون بن امام موسی کاظم(علیه السلام) بوده باشد".
ولی باید تصریح نمود که بدلائلی هیچ کدام از این دو امامزاده و یا احتمالات مرحوم ناصرالشریعه که در بالا اشاره شد در این بقعه مدفون نمی باشد اگر چه در ابتداء عقیده مرحوم علامه فیض هم مدفون بودن امامزاده جعفر الشعرانی بن الحسین در این بقعه بوده که درکتاب خود چنین می نویسد:"بعقیده نگارنده مدفون در بقعه نامبرده بطور مظنون همان جعفر بن الحسین مکنی بابی عبدالله ومعروف بجعفر شعرانی است و در لوح مزار او هم امامزاده جعفر بن جعفر بن الصادق(علیه السلام) ضبط گردیده و مؤید صحت این عقیده کتیبه ایست از کاشی فیروزه رنگ که سابقا در سر درب بقعه مزبور نصب بوده است واکنون از جنبه قدمت و نفاست بموزه آستانه مقدسه قم انتقال داده شده و در آنجا موجود است چه که با خط ثلث برجسته درشت و زیبائی بر روئی آن عبارت زیر نوشته شده:
"هذا مشهد طاهر المطهر الشهید جعفر بن امام جعفر صادق بن الباقر بن امام علی زین العابدین بن امام حسین بن امام المظلوم امیرالمؤمنین سید الوصین صلوات اله علیهم اجمعین فی تاریخ محرم سبع و ستین و ستمأه 667".
وی اضافه می کند، عبارات این کتیبه قدیمی اگر چه از جنبه ادبی هم مورد ایراد و عامیانه بوده ولی از لحاظ قدمت تاریخی حائز اهمیت و تا حدی سندیت آن ثابت و کاملا مشعر بر مطلوب می باشد . ولی تنها موضوع قابل توجه در کتیبه نامبرده کلمه(الشهید) است که نمیتوان آنرا با جعفر شعرانی منطبق ساخت چنانچه با غیر او هم نمیتوان تطبیق کرد . زیرا بین امامزاادگان قم شخصی که شهید شده باشد جز محمد عزیزی معروف به(سید سربخش) نداریم . بنابراین باید گفت که نویسنده سطور را در تلفیق کلمات ، خطائی رخ داده و کلمه شهید که می بایستی جلو نام مبارک امام حسین(علیه السلام)نوشته شود اشتباها جلو اسم جعفر بن جعفر(علیه السلام) نوشته شده است انتهی".
بعد از این گفتار مرحوم علامه فیض درکتاب دیگرش چنین می آورد که: مدفون در این گنبد شخصیت برجسته و مورد احترام وتعظیمی به نام سیدجعفر موسوی است که به نص کتیبه قدیمی که بر روی کاش های قرن هفتم یعنی همزمان با بنیان بقعه نوشته شده است به عز شهادت رسیده است. و آنچه که بعضی از مؤلفین در تعیین نسب امامزاده جعفر نوشته اند، ناشی از قلب تتبع می باشد و اگر هم قول مؤلف کتاب انوار المشعشعین را مبنی بر مدفون بودن جناب امامزاده جعفر دقاق ابن محمد بن احمد بن هارون بن امام موسی کاظم(علیه السلام)بدانیم نیز اشتباه و عدم مداقه در کتیبه های داخلی بقعه مورد نظر می باشد مخصوصا که مستند ایشان هم بسیار ضعیف و مفادان چنین است که هجرت جعفر دقاق به قم و رحلت وی در این شهر به نص تاریخ قم متیقن است و در این شهر هم دو بقعه مشهور به امامزاده جعفر بیش نیست که یکی همین گنبد و دیگری گنبد امامزاده جعفر غریب درکنار تپه قم درویش(قبرستان بقیع فعلی) است پس تعیین مدفن وی بین همین دو بقعه دور میزند.
ضعف گفتار فوق را مرحوم فیض چنین جواب می دهد:
اما اینکه مدفون دراین بقعه چه کسی می باشد میان علماء انساب و مورخین اختلاف است و مرحوم ناصر الشریعه درکتاب خود می فرماید:"نزدیک شاه ابراهیم بمسافتی جزئی بالای آن ، بقعه ای واقع است و گنبدی متوسط از کاشی دارد که کاشی آن ریخته و همچنین کتیبه بقعه که ریخته و محو شده وظاهرا از اولاد موسی بن جعفر(علیه السلام) است و نسب او از اینقرار باشد: جعفرالدقاق ابن محمد بن احمد بن هرون بن موسی بن جعفر(علیه السلام) و بنابر احتمالی جعفر بن علی بن حمزه بن احمد بن محمد بن اسماعیل بن محمد بن عبدالله الباهر بن امام زین العابدین(علیه السلام) و احتمال می رود جعفر بن حسین بن علی بن محمد بن امام جعفر صادق(علیه السلام) باشد. بر کاشی بقعه مسطور است(تجدید عمارت این درگاه مشهد مقدس منور زبده الأعیان غازی پیر قلی نموده است سه سنه 942 هـ .ق) .
و مؤلف کتاب(انوارالمشعشعین) در کتاب خود چنین نوشته است که"احتمال می رود امامزاده ایکه در قم معروف و مشهور و مدفن او در خارج شهر قم در اراضی هندیجان(هندیان و یا مزدیجان یا مزادجان که دو مزرعه متصل بیکدیگر بوده اند) است و از شهر تا بقعه او قریب ربع فرسنگ راه می باشد و جناب امامزاده جلیل یعنی جعفر الشعرانی بن الحسین که پدر شاه زاده محمد جمال است، و بنابراین سلسله او با سه واسطه به امام جعفر الصادق(علیه السلام)منتهی و نسب شریفش به این قرار است: امامزاده جعفر الشعرانی بن الحسین بن علی بن محمد دیباج بن امام جعفرالصادق(علیه السلام) و یا اینکه محتمل است جناب امامزاده جعفر دقاق بن محمد بن احمد بن هارون بن امام موسی کاظم(علیه السلام) بوده باشد".
ولی باید تصریح نمود که بدلائلی هیچ کدام از این دو امامزاده و یا احتمالات مرحوم ناصرالشریعه که در بالا اشاره شد در این بقعه مدفون نمی باشد اگر چه در ابتداء عقیده مرحوم علامه فیض هم مدفون بودن امامزاده جعفر الشعرانی بن الحسین در این بقعه بوده که درکتاب خود چنین می نویسد:"بعقیده نگارنده مدفون در بقعه نامبرده بطور مظنون همان جعفر بن الحسین مکنی بابی عبدالله ومعروف بجعفر شعرانی است و در لوح مزار او هم امامزاده جعفر بن جعفر بن الصادق(علیه السلام) ضبط گردیده و مؤید صحت این عقیده کتیبه ایست از کاشی فیروزه رنگ که سابقا در سر درب بقعه مزبور نصب بوده است واکنون از جنبه قدمت و نفاست بموزه آستانه مقدسه قم انتقال داده شده و در آنجا موجود است چه که با خط ثلث برجسته درشت و زیبائی بر روئی آن عبارت زیر نوشته شده:
"هذا مشهد طاهر المطهر الشهید جعفر بن امام جعفر صادق بن الباقر بن امام علی زین العابدین بن امام حسین بن امام المظلوم امیرالمؤمنین سید الوصین صلوات اله علیهم اجمعین فی تاریخ محرم سبع و ستین و ستمأه 667".
وی اضافه می کند، عبارات این کتیبه قدیمی اگر چه از جنبه ادبی هم مورد ایراد و عامیانه بوده ولی از لحاظ قدمت تاریخی حائز اهمیت و تا حدی سندیت آن ثابت و کاملا مشعر بر مطلوب می باشد . ولی تنها موضوع قابل توجه در کتیبه نامبرده کلمه(الشهید) است که نمیتوان آنرا با جعفر شعرانی منطبق ساخت چنانچه با غیر او هم نمیتوان تطبیق کرد . زیرا بین امامزاادگان قم شخصی که شهید شده باشد جز محمد عزیزی معروف به(سید سربخش) نداریم . بنابراین باید گفت که نویسنده سطور را در تلفیق کلمات ، خطائی رخ داده و کلمه شهید که می بایستی جلو نام مبارک امام حسین(علیه السلام)نوشته شود اشتباها جلو اسم جعفر بن جعفر(علیه السلام) نوشته شده است انتهی".
بعد از این گفتار مرحوم علامه فیض درکتاب دیگرش چنین می آورد که: مدفون در این گنبد شخصیت برجسته و مورد احترام وتعظیمی به نام سیدجعفر موسوی است که به نص کتیبه قدیمی که بر روی کاش های قرن هفتم یعنی همزمان با بنیان بقعه نوشته شده است به عز شهادت رسیده است. و آنچه که بعضی از مؤلفین در تعیین نسب امامزاده جعفر نوشته اند، ناشی از قلب تتبع می باشد و اگر هم قول مؤلف کتاب انوار المشعشعین را مبنی بر مدفون بودن جناب امامزاده جعفر دقاق ابن محمد بن احمد بن هارون بن امام موسی کاظم(علیه السلام)بدانیم نیز اشتباه و عدم مداقه در کتیبه های داخلی بقعه مورد نظر می باشد مخصوصا که مستند ایشان هم بسیار ضعیف و مفادان چنین است که هجرت جعفر دقاق به قم و رحلت وی در این شهر به نص تاریخ قم متیقن است و در این شهر هم دو بقعه مشهور به امامزاده جعفر بیش نیست که یکی همین گنبد و دیگری گنبد امامزاده جعفر غریب درکنار تپه قم درویش(قبرستان بقیع فعلی) است پس تعیین مدفن وی بین همین دو بقعه دور میزند.
ضعف گفتار فوق را مرحوم فیض چنین جواب می دهد:
wikiahlb: امامزاده_جعفر_موسوى_(علیه_السلام)_قم