اماکن زیارتی نجف

[ویکی فقه] شهر مقدس نجف اماکن زیارتی فراوانی دارد که مهم ترین آنها بارگاه نورانی و ملکوتی امام علی (علیه السّلام) است. مهم ترین جایگاه های زیارتی این شهر عبارتند از:
امیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) در رمضان سال ۴۰ هجری پیوسته از شهادت خود خبر می داد و به اطرافیان خویش می فرمود: «از قضای الهی نمی توان گریخت.» شقی ترین مردم، یعنی ابن ملجم مرادی، در مسجد و در حالی که امام علی (علیه السّلام) در حال اقامه نماز بودند؛ به هنگام سجده، ضربه ای بر آن حضرت وارد نمود. امام (علیه السّلام) در شب بیست و یکم ماه رمضان سال ۴۰ هجری با حضور خاندان، وصایای خود را بیان داشت، و به وصی خود چنین فرمود: «فرزندم حسن (علیه السّلام) با تو سخنی چند دارم، امشب آخرین شب عمر من است چون درگذشتم با دست خود مرا غسل ده و کفن کن و بر جنازه ام نماز بخوان، تمام این کارها را خودت شخصاً انجام ده، سپس جنازه ام را در تاریکی شب، مخفیانه دور از شهر کوفه به خاک سپار تا کسی از آن باخبر نشود».و در وصیتی دیگر به حسن و حسین (علیهماالسّلام) فرمود: «هر گاه مرگم فرا رسید مرا در تابوتم گذارید و در حالی که عقب آن را به دوش گرفته اید حرکت کنید جلوی تابوت خود حرکت خواهد کرد. مرا به سمت غریین ببرید در آنجا صخره ای سفید خواهید دید که نورانی است آنجا را حفر کنید و مرا در آن مکان مدفون سازید».آن دو بزرگوار همانگونه که پدرشان فرموده بود عمل کردند و پس از حفر مکان مورد نظر، نوشته ای در آنجا یافتند که بدین مضمون بود: «این مکانی است که آن را حضرت نوح (علیه السّلام) برای علی بن ابی طالب (علیه السّلام) فراهم کرده است». حسن و حسین (علیهماالسّلام) بعد از هموار کردن روی قبر و مخفی نمودن مکان آن در حالی که از احترام و عنایت خداوند بر پدرشان، آگاه شده بودند، با همراهان به خانه بازگشتند. فردای آن شب یعنی روز بیست و یکم ماه رمضان، مردم کوفه که مشتاق به تشییع و خواندن نماز بر پیکر مطهر امیرالمؤمنین (علیه السّلام) بودند به خانه آن بزرگوار مراجعه کردند. فرزندان علی (علیه السّلام) آنان را به آنچه انجام داده بودند آگاه ساختند و چون مردم خواهان معرفی مرقد او گشتند در پاسخ گفتند: «بنا به وصیت او محل دفنش را مخفی ساختیم.»مردم و شیعیان کوفه که چنین دیدند، با قلبی محزون و شکسته به خانه های خود بازگشتند. امام (علیه السّلام) به فرزندان خود سفارش کرد که او را مخفیانه به خاک سپارند، زیرا می دانست دشمنان از هیچ کاری حتی شکافتن مرقد او خودداری نمی کنند و فرزندان و بستگان او برای جلوگیری از بی حرمتی به آن بزرگوار در برابر دشمنان می ایستند در نتیجه خونریزی و اختلاف در جامعه به وجود می آید. پیش بینی امام صحیح بود زیرا در دوران امارت حجاج ثقفی بر کوفه حدود ۳۰۰۰ قبر برای پیدا کردن مدفن علی (علیه السّلام) نبش گردید ولی موفق به کشف مدفن او نشدند. آستان مقدس حضرت علی (علیه السّلام) در مرکز شهر نجف قرار دارد که از یک گنبد طلایی عظیم و یک گنبد خانه و رواق های متعدد و یک صحن، با برخی ضمائم تشکیل شده است. نخستین ساختمان حرم مطهر در دوران هارون الرشید عباسی بنا گردید و پس از آن همواره در حال تجدید و عمران و توسعه بوده است. ساختمان امروزی از آثار صفویه است. گنبد عظیم و ایوان روح بخش آن، به دستور نادرشاه افشار با خشت های طلایی تزیین شده. آیینه کاری حرم به وسیله هنرمندانی از اصفهان در سال های دهه چهل شمسی انجام گرفت. قبر مطهر حضرت، درون صندوقی از خاتم و ضریحی نقره ای قرار دارد، صندوق خاتم از ساخته های دوران شاه اسماعیل صفوی است و از نفایس روزگار به شمار می رود. ضریح مطهر توسط هنرمندان هندی و چینی در سال ۱۳۴۵ ه.ق در هند به همت رهبر شیعیان اسماعیلی ساخته و تقدیم حرم مطهر گردیده است. گرداگرد مرقد منور را از چهار سو رواق دربرگرفته است که همگی به زیباترین شکل توسط هنرمندان ایران تزیین یافته است. حرم مطهر دارای صحن بسیار بزرگ و دل گشایی است که اطراف مرقد مطهر را دربرگرفته است. این صحن از ساخته های دوران صفوی است.
مقام حضرت زین العابدین
در نزدیکی حرم مطهر مکانی به مقام «امام زین العابدین (علیه السّلام)» مشهور است و گفته می شود که آن بزرگوار هرگاه به زیارت جدش امیرالمؤمنین می آمد در مکان مزبور اقامت کرده و از آنجا به بعد را با پای پیاده به حرم و مرقد جدش (که در آن دوران برای همه مشخص نبود و فقط خواص، محل قبر مطّهر را می دانستند) مشرف می شد. مکان دیگری در جوارصحن مطهر نیز به مقام امام زین العابدین (علیه السّلام) مشهور بود که به صورت مسجد در آمده و بسیاری در آن نماز می گذاشتند، مسجد مذکور در تعمیر و بازسازی ساختمان صحن و به هنگام گشودن درب غربی صحن از میان رفت.
مقام حضرت حجت و امام صادق
این دو مقام در گورستان وادی السلام قرار دارد و مردم به زیارت و نمازگزاردن در آن می پردازند. در روایتی از امام صادق (علیه السّلام) آورده اند که آن بزرگوار هنگامی که برای زیارت مرقد مطهر جدش وارد نجف گشت در سه محل نماز گذارده و توقف کردند و چون از آن سه مکان سؤال شد فرمودند:مکان اول: مرقد جدم امیرالمؤمنین (علیه السّلام) بود.مکان دوم: محل رأس الحسین (علیه السّلام) (مکانی که سر مطهر امام حسین (علیه السّلام) را هنگام انتقال به کوفه مدتی در آنجا بر زمین نهاده بودند.)و مکان سوم: محل منبر حضرت قائم (عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف) می باشد. از روایت فوق پی می بریم که در نجف مقامی به نام موضع منبر حضرت صاحب الزمان وجود دارد ولی به مشخصات آن مکان تصریح نشده است. در کنار مقام امام زمان (عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف)، مقام امام صادق (علیه السّلام) قرار دارد.
قبرستان وادی السلام
...