امر ترتبی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] امر به مهم در فرض عصیان امر اهمّ هنگام تزاحم را امر ترتبی گویند.
ترتب عبارت است از اجتماع دو حکم فعلی در یک موضوع یا دو حکم فعلی در دو موضوع در یک زمان، در صورتی که یکی اهم و دیگری مهم باشد و مکلف نتواند آن دو را با هم امتثال کند. بنابراین، امر ترتبی امر به مهم است که بر عصیان امر به اهم مترتب می گردد؛ برای مثال، در صورتی که دو خطاب از سوی مولا صادر شود و در یکی به نماز (صلّ) و در دیگری به زدودن نجاست از مسجد (ازل النجاسة عن المسجد) امر شده باشد، امر «صلّ»؛ در فرض وسعت وقت امر به مهم، و امر به زدودن نجاست از مسجد، امر به اهم نامیده می شود. شارع، نخست مکلف را به اهم، یعنی ازاله نجاست، و در صورت سرپیچی وی، به مهم (خواندن نماز) امر می کند؛ به این گونه امرها امر ترتبی گفته می شود.و یا مثل این که پدری به فرزندش می گوید: «تعلم الفقه و الا فتعلم الطب»؛ در این جا «امر به اهم» همانا امر به یادگیری فقه، و «امر به مهم» که مشروط به سرپیچی از امر اولی است، امر به فراگیری پزشکی است.
عناوین مرتبط
۱. ↑ المحکم فی اصول الفقه، حکیم، محمد سعید، ج۲، ص (۳۴۵-۳۳۱).
...

پیشنهاد کاربران

بپرس