انتساب به پدر

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] انتساب به پدر (قرآن). خداوند در قرآن انتساب پسر به پدرش را عادلانه ترین کلام می داند، لذا نسبت دادن پسر به پدر خود انتساب خوب و مناسب می باشد.
انتساب پسر، به پدر حقیقی خود لازم می باشد.:... وما جعل ادعیاءکم ابناءکم... • ادعوهم لابائهم...خداوند ... فرزند خوانده های شما را فرزند حقیقی شما قرار نداده است ... آنها را به نام پدرانشان بخوانید که این کار نزد خدا عادلانه تر است قرآن برای تاکید بیشتر و روشن ساختن خط صحیح و منطقی اسلام چنین می افزاید: آنها را به نام پدرانشان بخوانید که این کار نزد خدا عادلانه تر است (ادعوهم لآبائهم هو اقسط عند الله).تعبیر به اقسط (عادلانه تر) مفهومش این نیست که اگر آنها را به نام پدرخوانده ها صدا بزنند عادلانه است و به نام پدران واقعی عادلانه تر، بلکه همانگونه که بارها گفته ایم صیغه افعل تفضیل گاه در مواردی به کار می رود که وصف در طرف مقابل به هیچوجه وجود ندارد، مثلا گفته می شود: انسان احتیاط کند و جان خود را به خطر نیندازد بهتر است، مفهوم این سخن آن نیست که به خطر انداختن جان خوب است ولی احتیاط کردن از آن بهتر می باشد، بلکه منظور مقایسه خوب و بد با یکدیگر است. و برای رفع بهانه ها اضافه می کند: اگر پدران آنها را نمی شناسید آنها برادران دینی و موالی شما هستند (فان لم تعلموا آباءهم فاخوانکم فی الدین و موالیکم). یعنی عدم شناخت پدران آنها دلیل بر این نمی شود که نام شخص دیگری را به عنوان پدر بر آنها بگذارید، بلکه می توانید آنها را به عنوان برادر دینی یا دوست و هم پیمان خطاب کنید.
گناه انتساب به غیر پدر
نسبت دادن عمدی شخص به غیر پدر خود، گناه و جرم می باشد:ادعوهم لابائهم هو اقسط عند الله فان لم تعلموا ءاباءهم فاخونکم فی الدین ومولیکم ولیس علیکم جناح فیما اخطاتم به و لـکن ما تعمدت قلوبکم وکان الله غفورا رحیما.آنها را به نام پدرانشان بخوانید که این کار نزد خدا عادلانه تر است و اگر پدرانشان را نمی شناسید، آنها برادران دینی و موالی شما هستند اما گناهی بر شما نیست در خطاهایی که از شما سرمی زند (و بی توجه آنها را به نام دیگران صدا می زنید)، ولی آنچه را از روی عمد می گویید (مورد حساب قرار خواهد داد) و خداوند آمرزنده و رحیم است. از آنجا که گاه انسان بر اثر عادت گذشته، یا سبق لسان، و یا اشتباه در تشخیص نسب افراد، ممکن است کسی را به غیر پدرش نسبت دهد و این از حوزه اختیار انسان بیرون است، خداوند عادل و حکیم، چنین کسی را مجازات نخواهد کرد، لذا در ذیل آیه می افزاید: هر گاه خطایی در این مورد مرتکب شوید گناهی بر شما نیست (و لیس علیکم جناح فیما اخطاتم به).ولی آنچه را از روی عمد و اختیار می گوئید مورد مجازات قرار خواهد گرفت (و لکن ما تعمدت قلوبکم). و همیشه خداوند، غفور و رحیم است (و کان الله غفورا رحیما).گذشته ها را بر شما می بخشد، سهو و نسیان و اشتباه و خطا را مورد عفو قرار می دهد، اما هر گاه بعد از نزول این حکم، از روی عمد و اختیار مخالفت کنید و افراد را به غیر نام پدرانشان بخوانید، و رسم نادرست پسرخواندگی و پدرخواندگی را ادامه دهید خداوند بر شما نخواهد بخشید.بعضی از مفسران گفته اند: موضوع خطا شامل مواردی می شود که انسان از روی محبت به کسی می گوید: پسرم!، یا به خاطر احترام می گوید پدرم! البته این سخن صحیح است که این تعبیرات گناه نیست، اما نه به خاطر عنوان خطا، بلکه به خاطر اینکه این تعبیرات جنبه کنایه و مجاز دارد و معمولا قرینه آن همراه آن است، قرآن تعبیرات حقیقی را در این زمینه نفی می کند نه مجازی را.
انتساب به پدر کلامی عادلانه
نسبت دادن فرزند به پدرش و نه مرد دیگر، عادلانه ترین کلام در پیشگاه خداوند می باشد:... وما جعل ادعیاءکم ابناءکم... • ادعوهم لابائهم هو اقسط عند الله...خداوند ... فرزند خوانده های شما را فرزند حقیقی شما قرار نداده است ... آنها را به نام پدرانشان بخوانید که این کار نزد خدا عادلانه تر است ادعوهم لآبائهم هو اقسط عند الله ... و کان الله غفورا رحیماT حرف لام در کلمه لآبائهم لام اختصاص است، و معنای آیه این است که:وقتی می خواهید پسر خوانده خود را معرفی و یا صدا کنید، طوری صدا بزنید که مخصوص پدرانشان شوند، یعنی به پدرشان نسبت دهید (و بگویید ای پسر فلانی، و نگویید پسرم).هو اقسط عند الله، ضمیر هو به مصدری بر می گردد که از ادعوهم فهمیده می شود، و معنای جمله این است که خواندنتان آنان را به نام پدرانشان، به عدالت نزدیک تر است، و نظیر این آیه در برگشتن ضمیر به مصدر مفهوم از جمله آیه اعدلوا هو اقرب للتقوی می باشد. و کلمه اقسط صیغه تفضیل از ماده قسط است، که به معنای عدالت است.و معنای آیه این است که پسر خوانده هایتان را وقتی صدا می زنید به پدرانشان نسبت دهید، برای اینکه نسبت دادن به پدرانشان، عادلانه تر در نزد خدا است.
انتساب به پدر هدایتی الهی
...

پیشنهاد کاربران

بپرس