[ویکی فقه] اهداف نزول قرآن. قرآن کریم برای نزول خود اهدافی بیان فرموده که در سه دسته کلی جای می گیرند. بخشی از اهداف قرآن، به بینش و آگاهی بشر مرتبط است؛ مانند غفلت زدایی، بیان مسائل اختلافی، ارائه بینش های صحیح و استدلال بر آنها و ...؛ برخی دیگر از اهداف قرآن با گرایش های انسان ارتباط دارد؛ مانند پند دهی و پندپذیری، بیم و نوید دهی و ...؛ دسته سوم از اهداف قرآن، ناظرِ عمل و رفتار آدمی است؛ نظیر شکرگزاری، برپایی جامعه عادلانه و ... .
همه آیاتی که هدف بعثت پیامبران الاهی یا بعثت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و اله وسلّم) را بیان می کنند، می توانند به عنوان هدف نزول قرآن مطرح شوند؛ زیرا هدف نهایی همه پیامبران الاهی، یکی بیش نیست و پیامبر اسلام (صلی الله علیه و اله وسلّم) نیز از راه آیات و بیانات قرآن به اهداف خود دست می یابد؛ برخی از این اهداف چنان وسعتی دارند که همه اهداف دیگر و مراتب قرب به خدا را در بر می گیرند؛ مانند «بیرون بردن از تاریکی ها به نور» و «هدایت» که درک حقایق، روشن شدن مسائل اختلافی، برپایی جامعه عادلانه، هدایت به راه های امن و صراط مستقیم، پندپذیری و ... را در بر می گیرد و اینها، خود مرتبه ای از هدایت و مرحله ای از بیرون رفتن از تاریکی به نور هستند؛ «یَهْدِی بِهِ اللّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلاَمِ وَیُخْرِجُهُم مِّنِ الظُّلُمَاتِ اِلَی النُّورِ بِاِذْنِهِ وَیَهْدِیهِمْ اِلَی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ؛ خداوند با آن (قرآن) هرکس را که در پی خشنودی او باشد، به راه های سلامت راهنمایی می کند و آنان را از تاریکی ها به سوی نور بیرون می برد و به صراط مستقیم هدایت می کند».قرآن مجید برای نزول خود اهدافی را ذکر کرده است. این اهداف در سه مجموعه قرار می گیرند:۱- بخشی ناظر به بُعد بینش و فکر انسان است،۲- بخشی دیگر به گرایش های انسان توجه دارد،۳- بخش سوم، رفتار انسان را مدّ نظر قرار داده است.اهداف یاد شده، به طور غالب، مترتب بر یکدیگر است. برخی از آنها ابتدایی و برخی دیگر متوسط به شمار می آیند و تعدادی به هدف نهایی و اصیل اشاره دارند؛ بنابراین اهداف ابتدایی و متوسط، ارزش خود را از هدف نهایی کسب کرده و به اندازه ای که ما را به هدف نهایی برسانند، ارزش دارند؛ مثلا ارزش برپایی جامعه عادلانه، به نزدیک تر کردن انسان ها به خدا وابسته است. به همین دلیل برخی از این اهداف در آیات دیگر از شرایط دستیابی به برخی دیگر از اهداف قرآن به شمار آمده است؛ مانندتقوا که در آیه «هُدًی لِلمُتَّقِین» ؛ شرط هدایت است.
اهداف قرآن در بُعد بینش
قرآن کریم در بُعد بینش اهداف ذیل را مد نظر قرار داده است:
← غفلت زدایی
برخی دیگر از اهداف قرآن با گرایش های انسان ارتباط دارد؛ مانند پند دهی و پندپذیری، بیم و نوید دهی و...؛
← پند دادن
...
همه آیاتی که هدف بعثت پیامبران الاهی یا بعثت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و اله وسلّم) را بیان می کنند، می توانند به عنوان هدف نزول قرآن مطرح شوند؛ زیرا هدف نهایی همه پیامبران الاهی، یکی بیش نیست و پیامبر اسلام (صلی الله علیه و اله وسلّم) نیز از راه آیات و بیانات قرآن به اهداف خود دست می یابد؛ برخی از این اهداف چنان وسعتی دارند که همه اهداف دیگر و مراتب قرب به خدا را در بر می گیرند؛ مانند «بیرون بردن از تاریکی ها به نور» و «هدایت» که درک حقایق، روشن شدن مسائل اختلافی، برپایی جامعه عادلانه، هدایت به راه های امن و صراط مستقیم، پندپذیری و ... را در بر می گیرد و اینها، خود مرتبه ای از هدایت و مرحله ای از بیرون رفتن از تاریکی به نور هستند؛ «یَهْدِی بِهِ اللّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلاَمِ وَیُخْرِجُهُم مِّنِ الظُّلُمَاتِ اِلَی النُّورِ بِاِذْنِهِ وَیَهْدِیهِمْ اِلَی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ؛ خداوند با آن (قرآن) هرکس را که در پی خشنودی او باشد، به راه های سلامت راهنمایی می کند و آنان را از تاریکی ها به سوی نور بیرون می برد و به صراط مستقیم هدایت می کند».قرآن مجید برای نزول خود اهدافی را ذکر کرده است. این اهداف در سه مجموعه قرار می گیرند:۱- بخشی ناظر به بُعد بینش و فکر انسان است،۲- بخشی دیگر به گرایش های انسان توجه دارد،۳- بخش سوم، رفتار انسان را مدّ نظر قرار داده است.اهداف یاد شده، به طور غالب، مترتب بر یکدیگر است. برخی از آنها ابتدایی و برخی دیگر متوسط به شمار می آیند و تعدادی به هدف نهایی و اصیل اشاره دارند؛ بنابراین اهداف ابتدایی و متوسط، ارزش خود را از هدف نهایی کسب کرده و به اندازه ای که ما را به هدف نهایی برسانند، ارزش دارند؛ مثلا ارزش برپایی جامعه عادلانه، به نزدیک تر کردن انسان ها به خدا وابسته است. به همین دلیل برخی از این اهداف در آیات دیگر از شرایط دستیابی به برخی دیگر از اهداف قرآن به شمار آمده است؛ مانندتقوا که در آیه «هُدًی لِلمُتَّقِین» ؛ شرط هدایت است.
اهداف قرآن در بُعد بینش
قرآن کریم در بُعد بینش اهداف ذیل را مد نظر قرار داده است:
← غفلت زدایی
برخی دیگر از اهداف قرآن با گرایش های انسان ارتباط دارد؛ مانند پند دهی و پندپذیری، بیم و نوید دهی و...؛
← پند دادن
...
wikifeqh: اهداف_نزول_قرآن