اوکراتید یکم ( به یونانی: Ευκρατίδης ) نامور به اوکراتید بزرگ ( اقراطیدس ) ، آخرین پادشاه بزرگ دولت یونانی باختر در سده دوم پیش از میلاد بود. وی احتمالاً با انجام یک کودتا و برافکندن سلطنت فرزندان اوتیدم یکم توانست بر باختر مسلط شود و دودمان خود را پایه گذاری کند. اوکراتید یکم به احتمالی از طرف مادر دارای تبار سلوکی بود.
تاریخ دقیق به سلطنت رسیدن اوکراتید مشخص نیست. با این حال ژوستین تاریخ نگار رومی، آغاز سلطنت وی را تقریباً همزمان با آغاز سلطنت مهرداد یکم اشکانی که در سال ۱۷۱ پ. م به قدرت رسید ثبت کرده است. با استناد به همین دلیل بیشتر پژوهشگران آغاز سلطنت اوکراتید یکم را برابر با سال ۱۷۰ پ. م می دانند. دربارهٔ مدت سلطنت اوکراتید یکم نیز اختلاف وجود دارد و منابع مختلف مدت سلطنت وی را ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۵ سال تخمین زده اند. تخمین ۲۵ سال با توجه به وفور سکه های اوکراتید یکم مورد پذیرش بیشتری است. وی آخرین پادشاه یونانی مستقر در آی خانم بود و پس از او این شهر از اعتبار ساقط شد.
بیشتر دوره سلطنت اوکراتید یکم به جنگ با مدعیان تاج و تخت و دولت های همسایه گذشت. اوکراتید یکم در این راه احتمالاً با چند پادشاه یونانی مستقر در جنوب هندوکش درگیر شد. ژوستین تنها از پادشاهی به نام دمتریوس یاد می کند که اوکراتید و یارانش را حدود پنج ماه در دژی تحت محاصره قرار داد، اما درنهایت شکست خورد. اوکراتید یکم در پایان سلطنت خود موفق به فتح گنداره و پاروپامیز و به سلطه درآوردن دولت یونانی هند شد. وی سرانجام پس از کامیابی های نظامی در هند و در راه بازگشت به باختر به دست یکی از پسرانش به طرز فجیعی کشته شد. ژوستین نام پسر را بیان نمی کند اما واقعه رخ داده را اینگونه شرح می دهد:
پسر اوکراتید که در اداره کردن کشور شریک اوکراتید بود، بی اینکه پدرکشی خود را پنهان کند، چرخ های ارابه خود را با خون پدر رنگین کرد، مانند اینکه دشمنی را کشته باشد و حتی جسد پدر را دفن نکرد.
با مرگ اوکراتید دولت یونانی باختر دچار فروپاشی شد. هلی اکل یکم ملقب به دادگر ( Δίκαιος ) ، واپسین پادشاه یونانی باختر و فرزند اوکراتید یکم بود که تا ۱۳۰ پ. م سلطنت کرد و سرانجام قلمرواش به تصرف قبایل یوئه چی و سکاها درآمد. پیش از آغاز یورش مهاجمان کوچ نشین و در زمان حیات اوکراتید یکم، مهرداد یکم با استفاده از ضعف یونانیان باختر که ناشی از ستیز طولانی با یونانیان هند بود، توانست بخش بزرگی از قلمروی آنان شامل تپوریه و تراکسیان را تا سال ۱۶۰ پ. م به تصرف خود درآورد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفتاریخ دقیق به سلطنت رسیدن اوکراتید مشخص نیست. با این حال ژوستین تاریخ نگار رومی، آغاز سلطنت وی را تقریباً همزمان با آغاز سلطنت مهرداد یکم اشکانی که در سال ۱۷۱ پ. م به قدرت رسید ثبت کرده است. با استناد به همین دلیل بیشتر پژوهشگران آغاز سلطنت اوکراتید یکم را برابر با سال ۱۷۰ پ. م می دانند. دربارهٔ مدت سلطنت اوکراتید یکم نیز اختلاف وجود دارد و منابع مختلف مدت سلطنت وی را ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۵ سال تخمین زده اند. تخمین ۲۵ سال با توجه به وفور سکه های اوکراتید یکم مورد پذیرش بیشتری است. وی آخرین پادشاه یونانی مستقر در آی خانم بود و پس از او این شهر از اعتبار ساقط شد.
بیشتر دوره سلطنت اوکراتید یکم به جنگ با مدعیان تاج و تخت و دولت های همسایه گذشت. اوکراتید یکم در این راه احتمالاً با چند پادشاه یونانی مستقر در جنوب هندوکش درگیر شد. ژوستین تنها از پادشاهی به نام دمتریوس یاد می کند که اوکراتید و یارانش را حدود پنج ماه در دژی تحت محاصره قرار داد، اما درنهایت شکست خورد. اوکراتید یکم در پایان سلطنت خود موفق به فتح گنداره و پاروپامیز و به سلطه درآوردن دولت یونانی هند شد. وی سرانجام پس از کامیابی های نظامی در هند و در راه بازگشت به باختر به دست یکی از پسرانش به طرز فجیعی کشته شد. ژوستین نام پسر را بیان نمی کند اما واقعه رخ داده را اینگونه شرح می دهد:
پسر اوکراتید که در اداره کردن کشور شریک اوکراتید بود، بی اینکه پدرکشی خود را پنهان کند، چرخ های ارابه خود را با خون پدر رنگین کرد، مانند اینکه دشمنی را کشته باشد و حتی جسد پدر را دفن نکرد.
با مرگ اوکراتید دولت یونانی باختر دچار فروپاشی شد. هلی اکل یکم ملقب به دادگر ( Δίκαιος ) ، واپسین پادشاه یونانی باختر و فرزند اوکراتید یکم بود که تا ۱۳۰ پ. م سلطنت کرد و سرانجام قلمرواش به تصرف قبایل یوئه چی و سکاها درآمد. پیش از آغاز یورش مهاجمان کوچ نشین و در زمان حیات اوکراتید یکم، مهرداد یکم با استفاده از ضعف یونانیان باختر که ناشی از ستیز طولانی با یونانیان هند بود، توانست بخش بزرگی از قلمروی آنان شامل تپوریه و تراکسیان را تا سال ۱۶۰ پ. م به تصرف خود درآورد.
wiki: اوکراتید یکم