ایرانشهر در جغرافیای بطلمیوس

[ویکی نور] ایرانشهر در جغرافیای بطلمیوس اثر ایران شناس آلمانی یوزف مارکوارت (1864-1930 م.)، شرح و تفسیر کتاب «شهرستان های ایران» اثر موسی خورنی است که به زبان ارمنی بوده است. این اثر به قلم مریم میر احمدی به فارسی ترجمه شده است.
کتاب در چند بخش تدوین شده است: ابتدا پیشگفتار مترجم بر کتاب آمده است. پس از آن به ترتیب علائم اختصاری منابع و مجلات مورد استفاده نویسنده، آثار و نوشته های مارکوارت، متن جغرافیای موسی خورنی، شرح سرزمینهای ایران در جغرافیای مارکوارت، توضیحات مارکوارت بر متن کامل کتاب موسی خورنی و در آخر نیز ملحقات و یادداشت ها آمده است.
سال ها قبل ترجمه و تفسیر بخش «ایرانشهر» (شهرستان های ایران) از کتاب موسی خورنی اثر مارکوارت به قلم مترجم همین کتاب انتشار یافته است. اما کتاب حاضر، آن بخش از کتاب جغرافیای موسی خورنی را دربر می گیرد که موسی خورنی، کتاب «شهرستان های ایران» را با نوشته های بطلمیوس از کتاب «جغرافیای بطلمیوس» مقایسه کرده است. متن اصلی ارمنی شامل 10 صفحه است. مارکوارت ابتدا متن کامل و خلاصه ی اصلی ارمنی، سپس ترجمه آن ها را آورده است. پس از آن به شرح و تفسیر متن پرداخته است.
محتوای اصلی کتاب ایرانشهر در جغرافیای بطلمیوس، با توجه به کتاب شهرستانهای ایران، (قلمرو اصلی سرزمینهای ایران) این نواحی را در بر می گیرد:1- ماد، 2- الیمایی (خوزستان)، 3- پارس، 4- اریک (شرق ماد)، 5- دریای هیرکان، 6- اسکیت ها، 7- بین النهرین و 8- بابل.
موسی خورنی به هنگام تألیف کتاب جغرافیای موسی خورنی، سرزمین های نامبرده فوق را که در کتاب شهرستان های ایران آمده است، با نوشته بطلمیوس در کتاب جغرافیای بطلمیوس مقایسه می کند و توضیح لازم را می نویسد.