باکتری

باکتری ها ( به فرانسوی: Bactéries ) [ ۲] دامنه ای از پروکاریوتها هستند. این جانداران که عمدتاً اندازه ای در حد چند میکرون دارند از جمله اولین جانداران پدید آمده بر روی کره زمین هستند. این جانداران ساده از متنوع ترین و مهم ترین میکروارگانیسمها به شمار می روند.
باکتری ها در سطح وسیعی با جانوران، گیاهان، قارچها و آغازیان رابطهٔ هم زیستی دارند، به طوری که بدون فعالیت آن ها، حیات به شکل کنونی بر روی زمین مختل می گردد. باکتری ها نقش حیاتی در چرخه های مواد غذایی دارند و بسیاری از مراحل این چرخه ها همچون تثبیت نیتروژن از جو زمین، تجزیهٔ پروتئین ها به روش زیستی، تجزیهٔ اجساد و بقایای جانداران و فرایند گندیدگی به آن ها وابسته است. [ ۳] باکتری های موجود در جمعیت های زندهٔ اطراف چشمه های آب گرم مواد غذایی لازم برای حفظ حیات را با تبدیل مواد محلولی همچون سولفید هیدروژن ( H2S ) و متان، فراهم می کنند. باکتری ها به دو دستهٔ اتوتروف و هتروتروف تقسیم می شوند. باکتری ها از نظر ظاهری به سه دستهٔ کروی، میله ای و مارپیچ تقسیم می شوند. [ ۴] همچنین از نظر رشد در درجه حرارت اپتیمم، به سه دستۀ سرمادوست، میانه دوست، گرمادوست تقسیم می شوند.
باکتری ها در مقایسه با یوکاریوتها ساختمان ساده ای دارند. بسیاری از باکتری ها همچنان ناشناخته باقی مانده اند اما جهت بررسی های علمی می توان برخی از آن ها را در آزمایشگاه کشت داد و این مسئله به میکروب شناسان کمک بسیاری کرده است. [ ۵] ساده ترین تولیدمثل غیرجنسی با استفاده از هاگ ها ( تقسیم دوتایی ) ، در باکتری ها دیده می شود. در تقسیم دوتایی، باکتری مادر در صورت وجود شرایط مناسب به دو باکتری خواهر تقسیم می شود. برخی از باکتری ها برای حفاظت از خود در شرایط نامساعد محیطی مانند کمبود کربن، نیتروژن، فسفر و غذا، پوششی ضخیم به دور خود ایجاد می کنند که اسپور یا هاگ باکتری نامیده می شود که به ترتیب شامل ۱ - هسته ۲ - غشا داخلی ۳ - دیواره ۴ - کورتکس ۵ - غشا خارجی ۶ - پوشش ۷ - اگزوسپوریوم است. [ ۶] در مجموع درصد کمی از باکتری ها بیماری زا بوده و بیماری های عفونی شامل وبا، سیفیلیس، سیاه زخم، جذام، طاعون، سینه پهلو و سل را سبب می گردند. بیماری های کشنده باکتریایی همچون سل سالانه به ویژه در آفریقای سیاه سبب دو میلیون مرگ می گردد. [ ۷] امروزه از آنتی بیوتیک ها جهت پیشگیری و درمان عفونت های باکتریایی استفاده می شود. باکتری ها در صنایعی مانند تصفیه فاضلاب، پاک سازی آلودگی های نفتی، تولید پنیر و ماست از راه تخمیر، بازیافت زباله ها و استخراج طلا، پالادیم، مس و سایر فلزات از معادن[ ۸] و همچنین در زیست فناوری، تولید آنتی بیوتیک ها و مصارف دارو و درمانی سایر مواد شیمیایی اهمیت دارند. [ ۹]