برکت در قران و احادیث

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] برکت در قرآن و احادیث.
بَرَکَت، در اصل به معنای ثبات و دوام یا رشد و فزونی و در قرآن به معنای فراوانیِ همراه با میمنت و بالندگی و افزونی خیروخوبی (در برابر شؤم به معنای رشد و فزونی شر).
راغب اصفهانی، ابن فارسِ و طبرسی فقط ثبوت را معنای اصلی آن می دانند و کاربرد قرآنی یا عرفی آن را در معانی دیگر به همین معنی باز می گردانند.
بدین ترتیب، مناسبت معنایی آن با مفاد بَرَکَ الابل (شتر به زانو نشست و در جای خود ماند)، روشن می شود. در اصطلاح موحّدون، «برکت» به معنای پاداشی به کار رفته است که به حقوق نظامیان افزوده می شود.
در گویشهای مغربی، از این واژه، با مفهوم قیدی، معنای «به قدر کفایت» اراده می شود.

واژه های هم خانواده برکت در قرآن
واژه های هم خانواده برکت در قرآن به صورتهای تبارَکَ، بارَکَ، بارَکْنا، بُورِکَ، بَرَکات (جمع برکت)، مبارَک و مبارکه (جمعاً ۳۲ مورد) آمده است که کلمه تَبارَک (تَبارک الله، تَبارکَ اسمُ ربَّک، تبارک الذّی) به طور اخص برای خدا به کار رفته است.
سایر مشتقات برکت در قرآن به اشخاص و امکنه ای نسبت داده شده است که از لحاظ مادی یا معنوی به این معنی ناظرند: زمین به لحاظ دربرداشتن نعمتهای گوناگون سرزمین شام به لحاظ مواهب مادی و موقعیت خاصّ معنوی حضرت ابراهیم و اسحاق به لحاظ دوام و فزایندگی بخششهای الهی به ایشان حضرت موسی و فرشتگان وحی و وادی مقدس قرآن به لحاظ رستگار کردن انسانها سرزمین مکه یا مسجدالحرام به لحاظ خیرات فراوان یا دوام بندگی خدا در آن حضرت عیسی به لحاظ وجود پُر فایده یا ارشاد به سوی خیرات و یا پایداری در ایمان آب باران به لحاظ رویاندن گیاهان و روزی رساندن به بندگان درخت زیتون به لحاظ فواید بسیار و شب قدر به لحاظ ویژگیهای آن، از جمله نزول یک باره قرآن در آن.

برکت الهی به انبیا
برکت الهی همراه با رحمت و سلام شامل حال همراهان نوح در کشتی و اهل بیت ابراهیم نیز بوده است که فراء و ابومنصور ازهری آن را به سعادت دایمی تفسیر کرده اند.
در روایات، دعا برای برکت یافتن پیامبر و آل او، مانند حضرت ابراهیم و دودمانش، بویژه در طرز صلوات فرستادن بر رسول اکرم صلی الله وعلیه وآله وسلّم، که از خود آن حضرت نقل شده، فراوان به چشم می خورد که خواستار دوام مواهب معنوی و کرامتهای الهی به آل رسول است.

امور بابرکت در احادیث
...

پیشنهاد کاربران

بپرس