بطلمیوس دوازدهم

بطلمیوس نئوس دیونیسوس تئوس فیلوپاتور تئوس فیلادلفوس ( به معنای بطلمیوس، دیونیسوس جدید، خداوندگار دوستدار پدر، خداوندگار دوستدار برادر؛ ۱۱۷–۵۱ پیش از میلاد ) معروف به «آولتس»، پادشاه مصر باستان و از اعضای دودمان سلطنتی مقدونی نژاد بطالسه بود. لقب او، آولتس، به معنای «فلوت زن» است و به علاقهٔ وافر شاه به نواختن فلوت اشاره دارد.

بَطلَمیوسدوازدهم (ح ۱۱۲ـ۵۱پ م)(Ptolemy XII)
پادشاه مقدونی مصر. در دورۀ زمامداری او حکومت مصر در واقع دست نشاندۀ جمهوری روم شد. پس از مرگ ناگهانی و خشونت بار دو عضو مشروع خاندان سلطنتی بطالسه، مردم اسکندریه از بطلمیوس خواستند تا حکومت را به دست گیرد. وی ازجمله نوادگان کلئوپاترای سوم، ملکۀ مصر، بود که به همراه دو برادر دیگرش برای در امان ماندن از جنگ به یکی از جزایر دریای اژه فرستاده شد و سرانجام در ۸۸پ م به دست مهرداد ششم فرمانروای پونتوس در آسیای صغیر، اسیر شد. او در ۸۰پ م به سوریه رفت و به نوشتۀ سیسرون، مورّخ یونانی، پس از آن که برادرش پادشاه قبرس شد، به مصر بازگشت. بطلمیوس دوازدهم اندکی پس از بازگشت به مصر با کلئوپاترای پنجم ازدواج و به آیین مصری ها تاج گذاری کرد. در ۶۵پ م مشروعیت حکومت او در مصر به مخاطره افتاد، چون گروهی از سناتورهای روم سندی ارائه کردند که در آن بطلمیوس یازدهم در وصیت نامۀ خود، مصر را برای روم به ارث می گذاشت. برخی از اشراف روم ازجمله سیسرون با انضمام مصر به روم مخالفت کردند و بطلمیوس دوازدهم برای تحکیم حکومت خود به روم رفت و با پرداخت رشوه های کلان به کنسول ها و سناتورها ازجمله یولیوس سِزار، استقلال مصر از روم را به دست آورد، امّا رومی ها قبرس را که جزئی از قلمرو مصر بود به خاک خود منضم کردند و پادشاه قبرس که برادر بطلمیوس بود خودکشی کرد. بطلمیوس با پرداخت رشوه به یکی از سرداران پومپیوس کبیر، سرانجام در ۵۵پ م به همراه ارتش روم وارد مصر شد. او پس از ورود به مصر، دختر خود را که سرکردۀ شورشیان اسکندریه بود به قتل رساند و در ۵۱پ م اندکی پیش از مرگ، بزرگ ترین دخترش کلئوپاترای هفتم را به جانشینی خود منصوب و پسر ارشدش را با کلئوپاترا در سلطنت شریک کرد.