بطلمیوس پنجم

بطلمیوس پنجم ( حاکم در ۱۸۱ تا ۲۰۴ پیش از میلاد ) معروف به اپیفانِس ( به معنی تجلی خدا ) پادشاه مصر باستان و از اعضای دودمان سلطنتی مقدونی نژاد بطالسه یا بطلمیوسیان بود. او فرزند بطلمیوس چهارم معروف به فیلوپاتور ( به معنی دوستدار پدر ) و آرسینوی سوم ملکهٔ مصر بوده است. در دودمان بطلمیوسیان او پنجمین پادشاه بوده که در پنج سالگی به سلطنت رسیده است. به همین سبب در زمان او چندین نایب السلطنه حکومت کردند که منجر به فلج شدن حکومت او شد. لوح معروف سنگ روزتا یا سنگ رشید در دوران بزرگسالی و فرمانروایی او ساخته شده است. حداقل وی با خواست خود خواهرش کلئوپاترا اول که همسرش هم بود را به صورت رسمی به عنوان ملکه مصر و فرمانروایی مشترک با خود برگزید و وی را اولین فرعون زن مصر در خاندان بطلمیوس کرد. [ ۱]

بَطلَمیوسپنجم (ح ۲۱۰ـ۱۸۰پ م)(Ptolemy V)
(ملقب به شهیر) پادشاه مقدونی مصر (حک: ۲۰۵ـ۱۸۰پ م) پسر و جانشین بطلمیوس چهارم. پس از آن که سوسیبیوس، وزیر فاسد پدرش، مادرش را به قتل رساند، او که کودکی ۵ ساله بود رسماً به تخت سلطنت نشست و سوسیبیوس قیّم پادشاه شد. سوسیبیوس سپس با اعلام خبر مرگ والدین پادشاه، همۀ مقامات و شخصیت های برجستۀ کشور را تبعید کرد. زمامداران مقدونیه و سوریه نیز که به ضعف حکومت مصر پی برده بودند، برای جدایی این مستعمرات از مصر به تکاپو افتادند و موجبات ازدست رفتن قلمرو مصر در آسیای صغیر و دریای اِژه را فراهم آوردند. ناآرامی و شورش در داخل مصر نیز که از زمان بطلمیوس چهارم آغاز شده بود، ادامه یافت. در ۱۹۶پ م بطلمیوس فرمانی صادر کرد که به شیوۀ هیروگلیف بر روی سنگ نگاشته شده است و به سنگ رشید شهرت دارد. این سنگ در ۱۷۹۹ را یکی از افسران ناپلئون کشف کرد، امّا در ۱۸۰۲ این سنگ نبشته به دست انگلیسی ها افتاد و اکنون در موزۀ بریتانیا نگاهداری می شود. کشف این سنگ نبشته کلید گشودن رمز هیروگلیف شد.