بینش و ایدئولوژی صفویان

دانشنامه عمومی

دودمان شیعه مذهب صفوی، پس از سال های طولانی حکومت بیگانگان بر ایران و چندپارچگی ایران، توانست در اوایل سدهٔ دهم قمری ( حدود ۵۰۰ سال پیش ) با تکیه به مذهب شیعهٔ دوازده امامی یک کشور مستقل ایرانی بنیان نهادند. هواداران تشیع و صوفیان در قرن نهم هجری قمری افزایش پیدا کردند. نام این دودمان از شیخ صفی الدین اردبیلی ( نیای شاه اسماعیل صفوی ) گرفته شده است. شاه اسماعیل برای گسترش مذهب شیعه، محقق کرکی را از منطقهٔ جبل عامل به ایران دعوت کرد. پژوهش گران حوزهٔ اندیشهٔ سیاسی اسلام و ایران دربارهٔ تحولات اندیشهٔ سیاسی دورهٔ صفوی دچار چنددستگی آرا هستند. برخی این باور هستند اساساً دگرگونی نوینی در اندیشه و عملکرد سیاسی در این دوره صورت نگرفته است، ولی گروه دیگری از پژوهش گران، دورهٔ صفوی را سرآغاز نوزایی ایران، تشیع و اندیشه های شیعی می دانند. باورها، سیاست و ایدئولوژی صفوی ها به شیعه دوازده امامی، تأثیر ژرفی در شکل دادن ایران امروزی داشته است.
زمانی که صفوی ها به قدرت رسیدند، مردم ایران بیش تر معتقد به مذهب تسنن بودند. جمعیت های شیعیان نیز، بیش تر در شهرهای مشهد، سبزوار، قم، کاشان، مناطق شمالی ایران و در میان قوم لر[ ۱] ساکن بودند. با به قدرت رسیدن شاه اسماعیل و اعلام رسمیت تشیع، بیش تر مردم ایران به این مذهب روی آوردند و تسنن، بیش تر به مناطق مرزی تبدیل شد. از دلایل رسمی کردن مذهب تشیع به وسیله صفوی ها، ایجاد وحدت و یگانگی میان مردم، مشخص کردن ایران از دیگر کشورهای اسلامی و تأمین استقلال کشور بود. یکی از پیامدهای این اقدام، دشمنی حکومت های سنی مذهب، مانند امپراتوری عثمانی در غرب ایران و خان نشین بخارا [ الف] در شرق بود، که سبب بروز جنگ های طولانی و سخت میان آن ها و افزایش قدرت علمای مذهبی شد. از نظر شاهان صفوی، ( ( مجتهد ) ) نایب امام زمان بود و بر جان و مال مردم تسلط داشت. در این دوره، افراد زیادی به تحصیل علوم دینی پرداختند. فقط در زمان شاه عباس تا حدی از قدرت و نفوذ آنان کاسته شد. [ ۲]
ناتوانی زمامداران محلی و بدهی پادشاهان و امیران تیموری و آق قویونلوها در بحران ها و جنگ داخلی باعث گردید تا هنگامه ای باارزش در اختیار صفویان قرار گیرد. همچنین نهضت های مردمی زمینه های فکری مناسب را برای به قدرت رسیدن صفویان و رسیدن آن ها به حکومت سیاسی فراهم آورد. قیام دوبارهٔ سربداران، ظهور سپیدپوشان بکتاشیه و همچنین سیاه پوشان نوربخشی، فعالیت فرقهٔ حروفیه، نقطویان و همچنین شورش مشعشعیان، از این دست نهضت های شیعی به شمار می رفت. برخی از این قیام ها حتی بعدها توسط خود صفویان سرکوب و در مواردی پشتیبانی می شد. [ ۳] در منطقه خاورمیانه و در خلال حکمرانی پادشاهان صفوی، ایران با دولت های سنی مذهب قدرتنمدی همانند عثمانی همسایه بود که اغلب دشمنان دودمان صفوی به شمار می رفتند. رهبران و پیشوایان صفوی با هدف قدرتمند کردن پادشاهی و حکومت خود، به یکسان سازی و همگون کردن دین ها و مذهب های گوناگون و پراکنده در ایران پرداختند. اجبار و تحت فشار قرار دادن جمعیت اکثریت سنی[ ۴] [ ۵] [ ۶] به منظور تغییر مذهب خود به شیعه دوازده امامی از راه کارهای پادشاهان صفویه بود. [ ۷]
عکس بینش و ایدئولوژی صفویانعکس بینش و ایدئولوژی صفویانعکس بینش و ایدئولوژی صفویانعکس بینش و ایدئولوژی صفویانعکس بینش و ایدئولوژی صفویانعکس بینش و ایدئولوژی صفویان
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

پیشنهاد کاربران

بپرس