[ویکی فقه] تاریخ نیشابور یا تاریخ النیسابوریّین با تلفظ عربی تاریخ نیسابور، اثری مهم به عربی در شرح حال عالمان و محدّثان و بزرگان نیشابور، تألیف ابوعبداللّه حاکمِ نیشابوری، عالم و محدّث قرن چهارم و پنجم است.
نام رایج و مشهور این کتاب در طول قرون، تاریخ نیشابور بوده، ولی گویا نام اصلی آن تاریخ النیسابوریّین است، زیرا هدف مؤلف در این کتاب معرفی رجال و عالمان نیشابور بوده است.
عبدالکریم بن محمد سمعانی که به دوره حاکم نیشابوری نزدیک و شاگرد با واسطه او بوده، نام کتاب را التاریخ الکبیر للنیسابوریّین ذکر کرده است.
درباره تاریخ نیشابور
تاریخ نیشابور به تدریج مورد توجه فراوان قرار گرفت.بسیاری از شرح حال نویسان و محدّثان پس از حاکم نیشابوری، کتاب او را مأخذ برخی گفته های خود قرار دادند و امروزه می توان منقولات فراوانی از تاریخ نیشابور در کتاب ها یافت.
توجه محدثین شیعه به تاریخ نیشابور
...
نام رایج و مشهور این کتاب در طول قرون، تاریخ نیشابور بوده، ولی گویا نام اصلی آن تاریخ النیسابوریّین است، زیرا هدف مؤلف در این کتاب معرفی رجال و عالمان نیشابور بوده است.
عبدالکریم بن محمد سمعانی که به دوره حاکم نیشابوری نزدیک و شاگرد با واسطه او بوده، نام کتاب را التاریخ الکبیر للنیسابوریّین ذکر کرده است.
درباره تاریخ نیشابور
تاریخ نیشابور به تدریج مورد توجه فراوان قرار گرفت.بسیاری از شرح حال نویسان و محدّثان پس از حاکم نیشابوری، کتاب او را مأخذ برخی گفته های خود قرار دادند و امروزه می توان منقولات فراوانی از تاریخ نیشابور در کتاب ها یافت.
توجه محدثین شیعه به تاریخ نیشابور
...
wikifeqh: تاریخ_نیشابور
[ویکی نور] تاریخ نیشابور نام رایج و مشهور این کتاب در طول قرون بوده، ولی گویا نام اصلی آن «تاریخ النیسابوریین»است، زیرا هدف مؤلف دراین کتاب معرفی رجال و عالمان نیشابور بوده است.
این اثر مفصل بوده و در تعداد مجلدات آن اختلاف نظر وجود دارد. خلیفۀ نیشابوری، که موثق ترین منبع در این زمینه است، آن را چهارده مجلد ذکر کرده است.
تألیف تاریخ نیشابور در 388ه به پایان رسیده است.اصل این کتاب از بین رفته، ولی از عبارات حاجی خلیفه متوفای 1067ه برمی آید که تا زمان او در دسترس بوده است. شمس الدین ذهبی(متوفای 748ه) تاریخ نیشابور را خلاصه کرده و آن را مختصر تاریخ الحاکم نامیده است. کتاب حاضر تلخیص و ترجمه ای است که توسط محمد بن حسین خلیفۀ نیشابوری (زنده در 717ه) صورت گرفته است.
کتاب با مقدمه ای دربارۀ فضیلت خراسان و نیشابور؛ شامل احادیثی از پیامبر اکرم(ص) و سخنانی از صحابه و تابعین و بعضی بزرگان دیگر در این باره، آغاز شده، آنگاه مؤلف بزرگانی را معرفی کرده است که در عصر اسلامی از نیشابور برخاسته اند یا به آنجا وارد شده و مقیم گشته یا از آنجا گذشته اند و سپس به تاریخ و جغرافیای نیشابور پرداخته است. وی در بخش زندگی نامه ها شرح حال 2680 تن از بزرگان نیشابور را آورده و آنها را در هشت طبقه دسته بندی کرده است که با صحابۀ پیامبر اکرم(ص) آغاز و با معاصران مؤلف ختم می شود.
مختصر تاریخ نیشابور نیز مشتمل است بر ذکر 28 تن از صحابه، 71 تن از بزرگان تابعین، 83 تن از اتباع تابعین، 614 تن از اتباع اتباع، 512 تن از علمای نیشابور و دیگر عالمانی که به آن شهر آمده و به نشر علم پرداخته اند، 323 تن از دانشمندان ساکن نیشابور و 950 تن از مشایخ حدیث که حاکم نیشابوری از آنها حدیث شنیده است. در تکمله نیز، 99 تن از مشایخ حدیث حاکم نیشابوری که پس از تألیف کتاب درگذشته اند، ذکر شده اند. حاکم نیشابوری پس از زندگی نامه ها،در بخشی مهم، آگاهی های سودمندی دربارۀ تاریخ و جغرافیای خراسان بزرگ، پیشینۀ نیشابور قبل از اسلام، پیدایش اسلام در آن جا، معماری شهر و...و همچنین اطلاعاتی از برخی از شهرهای دیگر ایران آورده است.
این اثر مفصل بوده و در تعداد مجلدات آن اختلاف نظر وجود دارد. خلیفۀ نیشابوری، که موثق ترین منبع در این زمینه است، آن را چهارده مجلد ذکر کرده است.
تألیف تاریخ نیشابور در 388ه به پایان رسیده است.اصل این کتاب از بین رفته، ولی از عبارات حاجی خلیفه متوفای 1067ه برمی آید که تا زمان او در دسترس بوده است. شمس الدین ذهبی(متوفای 748ه) تاریخ نیشابور را خلاصه کرده و آن را مختصر تاریخ الحاکم نامیده است. کتاب حاضر تلخیص و ترجمه ای است که توسط محمد بن حسین خلیفۀ نیشابوری (زنده در 717ه) صورت گرفته است.
کتاب با مقدمه ای دربارۀ فضیلت خراسان و نیشابور؛ شامل احادیثی از پیامبر اکرم(ص) و سخنانی از صحابه و تابعین و بعضی بزرگان دیگر در این باره، آغاز شده، آنگاه مؤلف بزرگانی را معرفی کرده است که در عصر اسلامی از نیشابور برخاسته اند یا به آنجا وارد شده و مقیم گشته یا از آنجا گذشته اند و سپس به تاریخ و جغرافیای نیشابور پرداخته است. وی در بخش زندگی نامه ها شرح حال 2680 تن از بزرگان نیشابور را آورده و آنها را در هشت طبقه دسته بندی کرده است که با صحابۀ پیامبر اکرم(ص) آغاز و با معاصران مؤلف ختم می شود.
مختصر تاریخ نیشابور نیز مشتمل است بر ذکر 28 تن از صحابه، 71 تن از بزرگان تابعین، 83 تن از اتباع تابعین، 614 تن از اتباع اتباع، 512 تن از علمای نیشابور و دیگر عالمانی که به آن شهر آمده و به نشر علم پرداخته اند، 323 تن از دانشمندان ساکن نیشابور و 950 تن از مشایخ حدیث که حاکم نیشابوری از آنها حدیث شنیده است. در تکمله نیز، 99 تن از مشایخ حدیث حاکم نیشابوری که پس از تألیف کتاب درگذشته اند، ذکر شده اند. حاکم نیشابوری پس از زندگی نامه ها،در بخشی مهم، آگاهی های سودمندی دربارۀ تاریخ و جغرافیای خراسان بزرگ، پیشینۀ نیشابور قبل از اسلام، پیدایش اسلام در آن جا، معماری شهر و...و همچنین اطلاعاتی از برخی از شهرهای دیگر ایران آورده است.
wikinoor: تاریخ_نیشابور