[ویکی فقه] با تغییر شرایط و تسلط پیامبر بر شبه جزیره در سالهای پایانی مفهوم هجرت دیگر بر مسافران به یثرب اطلاق نمی شد چنان که مفهوم نصرت نیز به انصار محدود نمی شد.
پس از هجرت، مسلمانان یثرب به دو دسته بومی و مهاجر تقسیم می شدند. شاید گزارشی که طبری از ابن عباس نقل کرده است بهترین مستند در این زمینه باشد. بنا به روایت وی، مسلمانان به چند دسته از جمله مؤمنان اعرابی (صحرانشین) ساکن در مناطق خود، مؤمنان مهاجر ، و انصار تفکیک شده اند. به عبارت دیگر برای عمده مسلمانان شبه جزیره، در دوره ای از زمان، یثرب تنها مکان امن و انصار تنها حامیان قابل اعتماد بودند و در همین شرایط و فضا دو مفهوم «هجرت» و «نصرت» معنا یافته و امتیاز محسوب می شد؛ اما با تغییر شرایط و تسلط پیامبر بر شبه جزیره در سالهای پایانی و نامه نگاریهای او با حاکمان دوردست، مفهوم هجرت دیگر بر مسافران به یثرب اطلاق نمی شد، چنان که مفهوم نصرت نیز به یثربیان محدود نمی شد، هرچند بر دیگران نیز اطلاق نشد، بر این اساس در نخستین دوره واژه انصار در معنای یاران و حامیان بومی پیامبر در برابر کافران شبه جزیره به کار رفت و به قبیله و آیین خاصی محدود نمی شد و هرچند اشاره نشده؛ امّا یهودیان نیز که از پیامبر حمایت کردند و از جان خود گذشتند بدون تردید جزو انصار خواهند بود.
← تأسیس دیوان از سوی خلیفه دوم
۱. ↑ جامع البیان، مج ۶، ج۱۰، ص۷۱.۲. ↑ المغازی، ج۱، ص۲۶۲.۳. ↑ الطبقات، ج۱، ص۳۸۹.۴. ↑ تاریخ المدینه، ج۱، ص۱۷۳- ۱۷۵.۵. ↑ الطبقات، ج۳، ص۶.۶. ↑ الطبقات، ج۳، ص۲۹۶.۷. ↑ تاریخ طبری، ج۲، ص۱۰۶.۸. ↑ المعارف، ص۱۰۹.۹. ↑ صبح الاعشی، ج۶، ص۴۸.۱۰. ↑ اسدالغابه، ج۱، ص۱۵۸.۱۱. ↑ الاصابه، ج۱، ص۳۱۳.۱۲. ↑ المعجم الکبیر، ج۱، ص۲۷۶.۱۳. ↑ توبه/سوره۹، آیه۱۰۰.
مرکز دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «انصار».
...
پس از هجرت، مسلمانان یثرب به دو دسته بومی و مهاجر تقسیم می شدند. شاید گزارشی که طبری از ابن عباس نقل کرده است بهترین مستند در این زمینه باشد. بنا به روایت وی، مسلمانان به چند دسته از جمله مؤمنان اعرابی (صحرانشین) ساکن در مناطق خود، مؤمنان مهاجر ، و انصار تفکیک شده اند. به عبارت دیگر برای عمده مسلمانان شبه جزیره، در دوره ای از زمان، یثرب تنها مکان امن و انصار تنها حامیان قابل اعتماد بودند و در همین شرایط و فضا دو مفهوم «هجرت» و «نصرت» معنا یافته و امتیاز محسوب می شد؛ اما با تغییر شرایط و تسلط پیامبر بر شبه جزیره در سالهای پایانی و نامه نگاریهای او با حاکمان دوردست، مفهوم هجرت دیگر بر مسافران به یثرب اطلاق نمی شد، چنان که مفهوم نصرت نیز به یثربیان محدود نمی شد، هرچند بر دیگران نیز اطلاق نشد، بر این اساس در نخستین دوره واژه انصار در معنای یاران و حامیان بومی پیامبر در برابر کافران شبه جزیره به کار رفت و به قبیله و آیین خاصی محدود نمی شد و هرچند اشاره نشده؛ امّا یهودیان نیز که از پیامبر حمایت کردند و از جان خود گذشتند بدون تردید جزو انصار خواهند بود.
← تأسیس دیوان از سوی خلیفه دوم
۱. ↑ جامع البیان، مج ۶، ج۱۰، ص۷۱.۲. ↑ المغازی، ج۱، ص۲۶۲.۳. ↑ الطبقات، ج۱، ص۳۸۹.۴. ↑ تاریخ المدینه، ج۱، ص۱۷۳- ۱۷۵.۵. ↑ الطبقات، ج۳، ص۶.۶. ↑ الطبقات، ج۳، ص۲۹۶.۷. ↑ تاریخ طبری، ج۲، ص۱۰۶.۸. ↑ المعارف، ص۱۰۹.۹. ↑ صبح الاعشی، ج۶، ص۴۸.۱۰. ↑ اسدالغابه، ج۱، ص۱۵۸.۱۱. ↑ الاصابه، ج۱، ص۳۱۳.۱۲. ↑ المعجم الکبیر، ج۱، ص۲۷۶.۱۳. ↑ توبه/سوره۹، آیه۱۰۰.
مرکز دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «انصار».
...
wikifeqh: تحول_مفهوم_انصار