تخمک

/toxmak/

مترادف تخمک: تخمچه، تخم، بذر، نطفه، تخمه

معنی انگلیسی:
ovum, ovule, egg, [o.s] littele seed

لغت نامه دهخدا

تخمک. [ ت ُ م َ ] ( اِ مصغر ) مصغر تخم. رجوع به تخمه شود. || ( اصطلاح گیاه شناسی ) در گیاه شناسی ، دانه های کوچکی است که درون تخمدان به وجود می آید و بر اثر رشد به دانه تبدیل می گردد.
آقای گل گلاب آرد: اگر در داخل تخمدان برشی داده شود در داخل آن اجسامی بنام تخمک یافت میشود که بوسیله رشته ای به دیواره درونی تخمدان اتصال دارند. طرز اتصال تخمکها به دیواره تخمدان ، در گیاهان اختلاف کلی دارد. چون اجتماع برچه ها برای تشکیل تخمدان نیز به اشکال گوناگون است وضع قرار گرفتن تخمک ها به چندین شکل دیده میشود... هر برچه را می توان برگی دانست که در یک طرف یا دو طرف آن تاخوردگی پدید آمده و تخمکی ساخته است... مهمترین قسمتهای برچه تخمک و پیدایش آن چنین است که در سطح داخلی پوسته جفت درونی تخمدان یک برآمدگی کوچک پدید آمده اطراف آن یک حلقه و پس از آن دو حلقه تشکیل می یابد که پوشش داخلی و خارجی را میسازند. تکمه نخستین که از زنبوریهایی غذائی تشکیل یافته بود، دارای یاخته هایی است که بسرعت تقسیم می شوند. قسمتی از آنها توده غذایی بنام خورش می سازند و یکی از آنها که در داخل خورش قرار گرفته کاهش رنگی یافته بتدریج دو، و چهار، وهشت هسته یافته ، کیسه رویانی تشکیل میدهند که سه یاخته در بالا و سه یاخته در پایین دارد و از بهم پیوستن دو هسته دیگر، هسته دومین بزرگی در وسط آن کیسه دیده میشود. مهمترین یاخته های کیسه رویانی یاخته ای است که در بالا و در وسط قرار گرفته ، و آنرا تخمه می گویند. پس در هر تخمک کامل می توان قسمتهای ذیل را تشخیص داد:
1 - دو پوسته داخلی خارجی. 2- سوراخی در بالای آن که سُفْت نامیده میشود. 3 - توده بزرگی در وسط که قسمت اعظم ماده غذایی است و خورش نامیده میشود. 4 - کیسه رویانی که در داخل آن تخمه و یاخته های در حال کاهش رنگی قرار گرفته است. 5 - بند یا رشته ای که تخمک را به دیواره درونی تخمدان متصل میسازد و اتصال این بند به دیواره تخمدان ممکن است تخمک را مستقیم یا معکوس یا مورب قرار دهد...
همینکه دانه گرده ای بر روی کلاله قرار گیرد ناهمواری سطح آن به ناهمواری های چسبنده کلاله می چسبد. رطوبت و ماده غذایی و لعابی کلاله در داخل گرده اثر کرده لوله گرده ساخته می شود. این لوله گرده در بافت مرکزی خامه فرومیرود، یعنی بوسیله ترشح دیاستازها، یاخته های آن را حل کرده راهی باز میکند و به تخمدان میرسد و از راه سُفْت به دهانه یکی از تخمک ها راه یافته داخل خورش میگردد. در مدتی که این لوله پیش میرود و در راه است هسته ٔرویا پیشاپیش میرود و هسته زایا که در پی آن است به دو قسمت تقسیم می شود و هر یک از آنها یک انتروزوئید ( بساکه ) می سازد. چون لوله به کیسه رویان برسد، دیواره سلولزی آنرا حل میکند، یکی از بساکه ها از میان یاخته ها گذشته به هسته دومین میرسد و با آن می آمیزد و هسته ای در وسط کیسه رویان میسازد و بساکه دیگرداخل تخمه شده با هسته آن می آمیزد و تخم را تشکیل میدهد. آمیزش بساکه ها با هسته هایی که در کیسه رویان است هسته هایی میسازد که 2n کرموزوم دارند... در کیسه رویانی دو تخم ساخته شده ، یکی تخمی که از آمیزش بساکه و تخمه ساخته شده است و دیگری تخمی که از آمیزش بساکه با هسته دومین تشکیل یافته و شماره کروموزوم های آن از 2n بیشتر است. تخمه های آمیزش یافته مبدل به دانه میشوند و هسته دومین که آمیزش یافته ، مبداء بافت مخصوصی است که آنرا آلبومن می گویند. دیواره تخمدان هم در این موقع تغییر شکل یافته ضخیم میشود و مواد غذایی در خود اندوخته میکند و تبدیل به میوه می گردد. پس در هر میوه دو قسمت موجود است : یکی هسته ها یعنی تخمکهای گشنیده و دیگری فرابر که از هر طرف هسته ها را فراگرفته است. بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

( اسم ) تخم ماده که در داخل نشو و نما یافته پس از تکمیل از مجرای تخمدان خارج و آماده برای لقاح میشود.

فرهنگ معین

(تُ مَ ) (اِمر. ) یاختة جنسی و تولید مثل در زن .

فرهنگ عمید

یاختۀ جنسی تولیدمثل ماده.

فرهنگستان زبان و ادب

[زیست شناسی] ← گیامامه
[زیست شناسی] ← مامه 2

واژه نامه بختیاریکا

تخمه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] تخمک به جزئی از منی حیوان یا انسان ماده گفته می شود. در جانورشناسی به تخمک گفته می‏شود که پس از ترکیب با اسپرماتوزوئید جنس نر، هسته اوّلیه جنین شکل می‏گیرد.
۱. ↑ لغت‏نامه دهخدا.

منبع
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۴۰۰.
...

دانشنامه عمومی

تخمک (گیاهی). در گیاهان دانه ای، تُخمَک ساختاری است که یاخته های زایشی ماده را می سازد و در خود نگه می دارد. تخمک در درون تخمدان گیاهان قرار دارد. تخمک توسط ساقه ای به نام فونیکول به جفت متصل می شود. فونیکول تغذیه تخمک را فراهم می کند.
هر تخمک دارای بافت مرکزی معروف به خورش است که کیسهٔ جنینی در آن رشد می کند و به وسیلهٔ پوسته های تخمک که پوشش بیرونی آن را تشکیل می دهد، احاطه می شود. در پوسته های تخمک منفذ بسیار کوچکی به نام سفت قرار دارد که با رو بازگذاشتن قسمتی از خورش در فرایند لقاح شرکت می کند. علاوه بر این در مرحلهٔ دانه این منفذ عبور آب مورد نیاز برای رویش را میسر می سازد. از نظر قرار گرفتن، تخمک ها ممکن است راست، واژگون خمیده یا نیمه واژگون باشند. مطلب فوق نباید با تمکّن که آرایش تخمک ها در درون تخمدان است اشتباه گرفته شود. [ ۱]
تخمک از سه بخش تشکیل شده است: لایه پوششی که لایه بیرونی آن را تشکیل می دهد، هسته ( یا باقی مانده هاگدان ) و گامتوفیت ماده ( که از یک بزرگ هاگ تک دسته تشکیل شده است ) در مرکز آن. گامتوفیت ماده - که به طور خاص مگاگامتوفیت نامیده می شود - در گیاهان گلدار کیسه جنینی نیز نامیده می شود. مگاگامتوفیت سلول تخمک را به منظور لقاح تولید می کند.
عکس تخمک (گیاهی)
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

دانشنامه آزاد فارسی

تُخْمَک (ovum)
تُخْمَک
در زیست شناسی، یاختۀ جنسی مادینۀ گیاه یا جانور. در جانورشناسی آن را اوول گویند که پس از ترکیب آن با اسپرماتوزوئید هستۀ اولیۀ جنین تشکیل می شود. در گیاه شناسی، دانه های کوچکی است که درون تخمدان به وجود می آید و براثر رشد به دانه تبدیل می شود. جاندار نَر مولد اسپرم، و جاندار ماده تولیدکنندۀ تخمک است. در پستانداران، تخمک لقاح یافته را تخم می نامند که براثر تقسیم سلولی خاصی به نام میوز، طی چرخۀ قاعدگی در تخمدان ها پدید می آید. هستۀ آن دارای کروموزوم های حامل عوامل وراثتی است؛ بعد از لقاح اسپرم و تخمک، که هر کدام حامل نصف کروموزوم ها هستند، یاختۀ واحدی تشکیل می شود که از تقسیم آن جنین شکل می گیرد. جانور ماده ممکن است تخم گذاری کند یا تخم در بدنش تکوین یابد (زنده زایی و بچه زایی). در خزندگان و پرندگان تخم گذار، تخم با پوسته ای محافظت می شود و مواد غذایی فراوانی را به شکل زرده در خود دارد. باروری در گیاهان نر و ماده نیز در اساس به باروری جانوران شباهت دارد. در گیاهان، به سلول تخم یا تخم زا معروف است و در تخمدان ایجاد می شود. تخمک خودبه خود قادر به حرکت نیست و جز در بکرزایی، باید پیش از نموِ بیشتر با یاختۀ جنسی نَر لقاح یابد.

تخمک (گیاه شناسی). تُخمَک (گیاه شناسی)(ovule)
ساختاری در گیاهان دانه دار که پس از لقاح به دانه تبدیل می شود. تخمک از یک کیسه رویان حاوی گامت ماده (یاختۀ تخم) و بافتی مغذی با نام خورش تشکیل می شود که اطراف یاختۀ تخم را فراگرفته است. در بخش بیرونی تخمک، یک یا دو پوشش محافظ وجود دارد که پس از لقاح به تستا یا پوستۀ بذر تبدیل می شوند. در نهان دانگان (گیاهان گل دار)، تخمک درون مادگی قرار دارد، در حالی که در بازدانگان (مخروطیان و وابستگان آن ها) روی سطح فلس تخمک بَر واقع است. در این جا، تخمک معمولاً درون مخروط است و مادگی آن را محصور نمی کند.

جدول کلمات

اوول

مترادف ها

ovule (اسم)
تخمک، تخمچه، اوول

ovum (اسم)
تخمک، یاخته ماده، سلول نطفه ماده

پیشنهاد کاربران

سلول تُخمَک یا اُووم ( به انگلیسی: Egg cell یا Ovum ) ، سلولی است که پس از ترکیب با زامه ( sperm ) هستهٔ نخستین جنین ( سلول تخم یا زاگ یا Zygote ) را تشکیل می دهد
در جانوران تولید مثل جنسی به وسیلهٔ یاخته های ویژه ای صورت می گیرد که نشانهٔ دو جنس گوناگونند. این یاخته ها گامت نام دارند و توسط اندامهای ویژه یا غده های تناسلی به وجود می آیند و از یکی شدن و ترکیب دو گامت نر و ماده ( لقاح اسپرم و تخمک ) ، فرد جدیدی که تمام ویژگی های حیات را دربردارد، پدید می آید. جانداری که سازندهٔ اسپرم است، جاندار نر و سازندهٔ تخمک را جاندار ماده می گویند.
...
[مشاهده متن کامل]

تخمک انسان، سلول نسبتاً بزرگی به شمار می آید و به دلیل داشتن انباشته شدن مواد غذایی فراوان در آن، حدود ۰/۱ میلی متر قطر دارد و به همین دلیل، می توان آن را با چشم برهنه دید. در سطح تخمک هر نوع جانور، پادگن های ویژه ای وجود دارد که معمولاً فقط با اسپرم همان گونهٔ جانور توانایی آمیزش دارد. استثنائات جالبی پیرامون این موضوع وجود دارند که از جمله آنها، می توان به لقاح گامت های خر و اسب و ایجاد جاندار نازایی به نام قاطر اشاره کرد.
در طول یک دورهٔ ماهیانه، یک بار تخمک گذاری رخ می دهد و ۴ تا ۵ روز احتمال بارداری برای زن وجود دارد.
هنگامی که دختری زاده می شود، تخمک فرزندی را که در آینده قرار است بزاید در تخمدان خود دارد.
تخمک گذاری بخشی از چرخهٔ قاعدگی ماهانهٔ یک زن سالم است و معمولاً در میانه های این چرخه، عادت ماهانه رخ می دهد. تخمک گذاری به آزاد شدن اووسیت ثانویه و در دسترس قرار گرفتن آن برای بارورسازی گفته می شود. هنگامی که یک دختر زاییده می شود، تخمدانهایش دارای میلیون ها تخمک نابالغ است. به طور معمول در هر ماه تنها یک تخمک، بالغ و رها می شود.
به محض اتصال یک اسپرم به تخمک، دیگر تخمک در واقع بارور شده و زن آبستن می شود و در این مرحله ساز و کاری را اجرا می کند که باعث می شود دیگر هیچ زامه ای توانایی نفوذ به تخمک را پیدا نکند. به این صورت که با آغاز آبستنی تخمک بارورشده، یک مادهٔ خلطی شکل را به نام زونا پلوسیدا ( به انگلیسی:Zona pellucida ) ، که بسیار هم محکم است، پیرامون خود تولید می کند و به این طریق از ورود دیگر اسپرم ها به درون تخمک جلوگیری می نماید. البته در صورت ورود موفقیت آمیز دست کم یک اسپرم دیگر به سلول تخم موردنظر، اختلال پلی اسپرمی پدید می آید.

تخمکتخمک
منابع• https://fa.wikipedia.org/wiki/تخمک
اُوول ( Ovule فرانسوی )
اُووم ( Ovum انگلیسی )
خودم نمی دونم یعنی چی
تخمچه. . اوول . . تخم . .
تخمک، گامت ماده است که درون تخمدان جاندار ماده قرار گرفته و پس از بارورسازی به یاختهٔ تخم تبدیل می شود.
اوول

بپرس