ترکیب از نفس و بدن

[ویکی فقه] ترکیب که در فلسفه به معنی «یکی شدن چند چیز» یا «اتحاد امور کثیر» است.
ترکیب چند گونه تقسیم دارد: ۱) تقسیم به حقیقی و اعتباری؛ ۲) تقسیم به عقلی و خارجی؛
در فلسفه اسلامی، بیشتر فیلسوفان انواع جسم را مرکب از دو جزء می دانند: ماده و صورت نوعیه . ماده جزء قابلی و بالقوه جسم است و صورت نوعی، جزء فاعلی و بالفعل آن محسوب می شود. بیشتر فیلسوفان، ترکیب از ماده و صورت را ترکیب حقیقی خارجی می دانند؛ یعنی معتقدند که اولا ماده و صورت، اتحاد حقیقی دارند و در عالم واقع، ذات و وجودی غیر از ذات و وجود ماده و صورت، در ازای کل مرکب (یعنی نوعی از جسم) قرار دارد که این، ویژگی ترکیب حقیقی است و ثانیا این دو جزء در عالم واقع، دارای تمایز و کثرت حقیقی هستند؛ یعنی هریک علاوه بر اتحادی که با هم دارند، وجود و ذاتی نیز برای خود دارند که این ویژگی، مشخصه ترکیب خارجی است. اما دیدگاه سید سند و به تبع او ملاصدرا ، در باب خارجی بودن ترکیب ماده و صورت و اساسا در مورد مرکب حقیقی خارجی، با دیدگاه مشهور متفاوت است. ملاصدرا عقیده دارد که ترکیب خارجی، نمی تواند ترکیب حقیقی باشد؛ زیرا ترکیب حقیقی، به معنای ترکیبی است که در خارج، وجود و ذاتی واحد در ازای مرکب تحقق دارد که این، با ویژگی ترکیب خارجی، یعنی تعدد وجود اجزاء در متن واقع، سازگار نیست. زیرا تعدد وجود آنها عدم اتحاد حقیقی آنها را اقتضا دارد ولذا اگر گفتیم ترکیبی، خارجی است، دیگر میان اجزاء آن نمی توان اتحاد حقیقی یافت و ترکیب، حقیقی نخواهد بود. از نظر ملاصدرا اجزاء مرکب حقیقی تا نسبت به یکدیگر نیازمند و فقیر نباشند، ارتباط و اتحاد حقیقی نمی یابند و حقیقت واحدی را تشکیل نمی دهند و چون ماده و صورت در تحققشان در خارج، به یکدیگر نیازمندند، ترکیب آنها ضرورتا ترکیبی حقیقی است.
ترکیب جسم از ماده و صورت
همچنین ترکیب جسم از ماده و صورت در فلسفه، بنابر دیدگاه مشهور فیلسوفان، ترکیب انضمامی است؛ زیرا اجزاء آن، افزون بر آنکه در عالم واقع دارای جهت وحدتی به نام "جسم" هستند، عقل در همان واقعیت، آنها را از یکدیگر تمیز می دهد و در همان متن واقع، میان ماده و صورت، تمایز و کثرت می بیند. اما طبق دیدگاه سید سند و ملاصدرا، دو چیزی که به نحو انضمامی با هم ترکیب شده اند، یک شیء واحد نخواهند بود تا ذات واحدی داشته باشند و ترکیب حقیقی به وجود آورند. از این رو، تقسیم انضمامی را باید نوعی از تقسیم اعتباری به شمار آورد. اما چون اجزاء ترکیب انضمامی ، در خارج دارای تمایز ماهوی و وجودی هستند، این ترکیب، ترکیبی خارجی خواهد بود نه ترکیب عقلی (ذهنی). از این رو باید گفت که ترکیب انضمامی، طبق نظر صحیح، ترکیب اعتباری خارجی است. لذا از نظر سید سند و ملاصدرا، ترکیب ماده و صورت، اتحادی است نه انضمامی؛ چون از نظر ملاصدرا، ترکیب انضمامی نمی تواند ترکیب حقیقی باشد، در حالی که ترکیب ماده و صورت، ترکیبی حقیقی است.
ترکیب طبیعی اتحادی
...