تطبیق لغات جغرافیایی قدیم و جدید ایران

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] «تطبیق لغات جغرافیایی قدیم و جدید ایران»، کتابی است به زبان فارسی که به موضوع تطبیق اسامی قدیمی اماکن و شهرها و کوه ها و دریاها و رودها و صحراها و طوایف و غیره در ایران با اسامی جدید آنها می پردازد.
انگیزه مولف از نگارش این اثر تطبیق نام شهرهای قدیم و جدید ایران است که در کتاب «درر التیجان فی تاریخ بنی الاشکان»، منسوب به وی درج گردیده است؛ زیرا بسیاری از این نام ها در زمان نگارش اثر مزبور تغییر یافته اند یا اوضاع جغرافیایی آنها دگرگون شده است.
این کتاب در سال 1311ه.ق. به نگارش درآمده است.
کتاب دارای مقدمه است که مطالب آن ضمن سه فصل ذیل بیان می گردد:
فصل اول: در جغرافیای قدیم.

[ویکی فقه] تطبیق لغات جغرافیایی قدیم و جدید ایران (کتاب). «تطبیق لغات جغرافیایی قدیم و جدید ایران»، کتابی است به زبان فارسی که به موضوع تطبیق اسامی قدیمی اماکن و شهرها و کوه ها و دریاها و رودها و صحراها و طوایف و غیره در ایران با اسامی جدید آنها می پردازد.
انگیزه مولف از نگارش این اثر تطبیق نام شهرهای قدیم و جدید ایران است که در کتاب «درر التیجان فی تاریخ بنی الاشکان»، منسوب به وی درج گردیده است؛ زیرا بسیاری از این نام ها در زمان نگارش اثر مزبور تغییر یافته اند یا اوضاع جغرافیایی آنها دگرگون شده است. این کتاب در سال ۱۳۱۱ ه. ق. به نگارش درآمده است.
ساختار
کتاب دارای مقدمه است که مطالب آن ضمن سه فصل ذیل بیان می گردد: فصل اول: در جغرافیای قدیم. فصل دوم: در فن اتونوگرافی. فصل سوم: در باب السنه مختلف عهد قدیم. در ادامه به موضوع اصلی کتاب؛ یعنی تطبیق اسامی شهرها و... به ترتیب حروف الفبا پرداخته شده است. کتاب همچنین دارای بخشی است که توسط مصحح بدان افزوده گشته است.
گزارش محتوا
این کتاب در واقع تکمله ای است که مولف بر یکی از آثار خود به نام «درر التیجان فی تاریخ بنی الاشکان»، که کتابی است تاریخی و جغرافیایی، نگاشته است. از آنجا که بسیاری از شهرها و مکان هایی که در کتاب مزبور از آنها نام برده شده، در زمان مولف تغییر نام یافته بوده اند و یا این که از نظر جغرافیایی دچار تغییر و تحول شده بوده اند، مولف ناگزیر می شود با افزودن جزوه ای به آخر کتاب خود که حاوی مطابقت نام شهرهای قدیم و جدید ایران باشد، به حل این مشکل بپردازد. از آن جا که کتاب مزبور در زمینه جغرافیای قدیم است، مولف مقدمه مختصری راجع به مطالب مهم جغرافیای قدیم و ریشه و خاستگاه این علم و پیدایش و زایش آن ضمن سه فصل بیان می دارد. در فصل اول از مقدمه، مولف به توضیحی درباره جغرافیای قدیم که فرنگیان آن را «ژئوگرافی آنسین» می نامند، می پردازد. در این فصل، همچنین از یونانیان به عنوان اولین کسانی که نقشه کشی را ابداع نمودند و نیز از برخی از قدیمی ترین نقشه ها یاد می شود. در فصل دوم، درباره فن «اتونوگرافی» که خود از آن به عنوان «معرفه الامم» و «انتشار البشر» یاد می کند، سخن می گوید. مقصود از این فن شناسایی طوایف ابنای جنس بشر است. (شاید مراد از این فن همان علم مردم شناسی باشد که امروزه متداول است.) در فصل سوم، درباره زبان های گوناگون دوران قدیم بحث می شود. مولف، زبان های اصلی دنیا را سه زبان معرفی می کند. یکی از این سه زبان آن است که همه لغاتش مجرد است و مزید فیه ندارد و برای تغییر معانی هرگز چیزی بر اصل و جوهر کلمه افزوده نمی شود. این زبان را فرنگیان «مونوسیلاب» می نامند. زبان دوم آن است که به واسطه افزودن و ملحق کردن بعضی حروف، جوهر کلمه تغییر می کند؛ یعنی حالت افعال مزید فیه عربی و اسماء مصغره و غیر آن را پیدا می کند. اروپاییان از این زبان با نام «آگ گه لوتینانت» یاد می کنند. زبان سوم آن است که اشتقاق آن بسیار است و صیغ کثیره از یک مصدر در آن مشتق می شود و اسامی و صفات متعدد از یک اصل ساخته و مرکب می گردد. غربی ها این زبان را «فلکسیون» می نامند. پس از این مقدمه، مولف به اصل مطلب، که نگارش لغات جغرافیایی و تطبیق و تعیین آنها است، به ترتیب حروف الفبا می پردازد. از آن جا که مولف در تالیف این کتاب به نقل قول پارهای از مورخین و جغرافی دانان استناد کرده، مصحح لازم دیده شرح حال مورخین و علمای جغرافی معروف دنیا را که اکثرا در زمینه تاریخ ایران صاحب نظر بوده اند، از آخر جلد اول دررالتیجان استنساخ کرده و به انتهای این کتاب بیفزاید. از این رو در این کتاب قسمتی هم با عنوان فرهنگ مورخین و جغرافی دانان گنجانده شده است.
وضعیت
...

پیشنهاد کاربران

بپرس