[ویکی فقه] تعارض استصحاب و احتیاط، تنافی میان مدلول استصحاب و احتیاط را می گویند.
تعارض استصحاب و احتیاط، از اقسام تعارض اصول عملی و به معنای تنافی میان مؤدای اصل استصحاب و احتیاط در موردی خاص است. این تعارض، در فرض وجود علم اجمالی است.
مثال
برای مثال، مکلف ، به وجوب نماز جمعه در زمان حضور معصوم علیه السّلام یقین ، ولی نسبت به وجوب نماز جمعه یا نماز ظهر در زمان غیبتشک دارد؛ در این جا، از طرفی به ملاحظه حالت گذشته، جای اجرای اصل استصحاب است که طبق آن، به وجوب نماز جمعه حکم می شود، و از طرف دیگر، به ملاحظه علم اجمالی، مکلف باید احتیاط نموده و هر دو را به جا آورد.بنابراین، از سویی، به واسطه اجرای استصحاب نمی توان بین ظهر و جمعه جمع نمود، و از سوی دیگر، به واسطه اجرای احتیاط، باید بین این دو جمع کرد.اصولیون معتقدند در این گونه موارد، استصحاب بر اصل احتیاط مقدم است. درباره چگونگی تقدم، اختلاف وجود دارد:برخی هم چون مرحوم « شیخ انصاری » بر این باورند که تقدم از باب ورود است، اما مرحوم « محقق نایینی » و جمعی دیگر می گویند: اگر احتیاط عقلی باشد، استصحاب بر آن وارد است و اگر احتیاط شرعی باشد، استصحاب بر آن حاکم است.در کتاب « فوائد الاصول » آمده است:«و اما نسبة الاستصحاب مع سائر الاصول العملیة من البرائة و التخییر و الاحتیاط و... فقد تقدم: ان الاستصحاب یکون واردا علی الاصول العقلیة و حاکما علی الاصول الشرعیة... فیکون رافعا لموضوع الاصول العقلیة حقیقة بالورود و لموضوع الاصول الشرعیة بالحکومة».
تعارض استصحاب و احتیاط، از اقسام تعارض اصول عملی و به معنای تنافی میان مؤدای اصل استصحاب و احتیاط در موردی خاص است. این تعارض، در فرض وجود علم اجمالی است.
مثال
برای مثال، مکلف ، به وجوب نماز جمعه در زمان حضور معصوم علیه السّلام یقین ، ولی نسبت به وجوب نماز جمعه یا نماز ظهر در زمان غیبتشک دارد؛ در این جا، از طرفی به ملاحظه حالت گذشته، جای اجرای اصل استصحاب است که طبق آن، به وجوب نماز جمعه حکم می شود، و از طرف دیگر، به ملاحظه علم اجمالی، مکلف باید احتیاط نموده و هر دو را به جا آورد.بنابراین، از سویی، به واسطه اجرای استصحاب نمی توان بین ظهر و جمعه جمع نمود، و از سوی دیگر، به واسطه اجرای احتیاط، باید بین این دو جمع کرد.اصولیون معتقدند در این گونه موارد، استصحاب بر اصل احتیاط مقدم است. درباره چگونگی تقدم، اختلاف وجود دارد:برخی هم چون مرحوم « شیخ انصاری » بر این باورند که تقدم از باب ورود است، اما مرحوم « محقق نایینی » و جمعی دیگر می گویند: اگر احتیاط عقلی باشد، استصحاب بر آن وارد است و اگر احتیاط شرعی باشد، استصحاب بر آن حاکم است.در کتاب « فوائد الاصول » آمده است:«و اما نسبة الاستصحاب مع سائر الاصول العملیة من البرائة و التخییر و الاحتیاط و... فقد تقدم: ان الاستصحاب یکون واردا علی الاصول العقلیة و حاکما علی الاصول الشرعیة... فیکون رافعا لموضوع الاصول العقلیة حقیقة بالورود و لموضوع الاصول الشرعیة بالحکومة».
wikifeqh: تعارض_استصحاب_و_احتیاط