تعییر مطالب مخاطب

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] تعییر مطالب مخاطب یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای از اسباب مغالطه خارج قیاس است.
یکی از اسباب مغالطه خارج قیاس، «تعییر» و بی ارزش جلوه دادن مطالب ذکر شده از سوی مخاطب است؛ مثلاً وی را چنین سرزنش کند که مطالب تو کهنه و مندرس و در عین حال، اوهام و خرافات و خیالات و تُرَّهات است، یا بگوید: «مطالب تو ماخوذ از اجانب نادان، و دلایل تو تقلیدی و بی بنیان است». برخی دیگر از اموری که از متن قیاس مغالطی، خارج و در عین حال باعث مغالطه می شوند عبارت اند از: ۱. تشنیع بر طرف، مثل اینکه گفته شود: «مطلب، دقیق تر از این است که چون تویی بفهمد». ۲. تکذیب طرف، بدین گونه که هرچه گوید -گر چه از اولیات باشد - انکار و تکذیب شود. ۳. تاویل گفته طرف، به گونه ای که با این تاویل، کاذب به نظر برسد. ۴. تعبیر به عبارات مغلقه و ملقلقه، برای سرگردانی و تحیر طرف مقابل. ۵. تکثیر الفاظ بی معنا و کلمات نامربوط و تکرار جمله های مذکور تا باعث پریشانی طرف شود، به طوری که نتواند بر صدر و ذیل کلام احاطه یابد و اصل مقصود را ادراک کند.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.

پیشنهاد کاربران

بپرس