تهران مخوف

نوشتۀ مرتضی مشفق کاظمی، نخستین رمان اجتماعی به فارسی، به شیوۀ راوی دانای کل نامحدود (← راوی)، در ۱۳۰۱ش. فرّخ، قهرمان رمان، که ماجرایی عاشقانه را از سر گذرانده است، تبعید می شود، اما سر از باکو و تشکل ایرانیان بلشویک درمی آورد و عاقبت به قزاق ها می پیوندد و همراه آنان وارد تهران می شود. اهمیت این رمان، نه در ارزش ادبیِ آن، که در نشان دادنِ برخورد اندیشه ها در آستانۀ کودتای ۱۲۹۹ش، با توصیف آشفتگی های سیاسی و مفاسد اخلاقیِ سال های پس از مشروطیت، و وضع حقارت آمیز زنان است. تهران مخوف به روسی ترجمه و در مسکو منتشر شده است (ترجمۀ تاردوا، ۱۹۴۳).