توبه نصوح

[ویکی فقه] کلمه توبه در اصل، از واژه «توب» مشتق شده است.
در لغت، دیدگاه های مختلفی در مورد کلمه ی «توب» وجود دارد، اکثراً توبه را به معنای رجوع کردن از گناه گرفته اند. اما با تامل در کلام ابن فارس، به دست می آید که در اصل، معنای «توب»، مطلق رجوع کردن است. کلام مصطفوی نیز دلالت دارد بر اینکه معنای اولیه توبه، رجوع کردن است و این رجوع کردن، هم درباره خداست و هم درباره انسان؛ البته منشا رجوع، متفاوت است. منشأ رجوع خدا به بنده، رحمت و مهربانی و منشأ رجوع بنده به خدا، گناه و غفلت می باشد.

توبه در اصطلاح
در اصطلاح، توبه، عبارت است از پشیمانی بر معصیتی که از آدمی سرزده و عزم بر ترک آن در آینده دارد.

تعریف توبه نصوح
در مورد توبه نصوح گفته شده است: «پشیمانی قلبی و عذرخواهی با زبان و تصمیم جدی و مداوم بر ترک گناه.»

توبه در قرآن
...

توبۀ نَصوح
کنایه از توبه ای استوار، راست، و خالص. منظور از توبۀ نصوح، پشیمانی از کردۀ گناه به دل و استغفار به زبان و انجام ندادن با جسم و تصمیم قلبی است که دیگر آن عمل انجام نشود. نیز گفته اند توبه نصوح آن است که آشکار و نهان در اعمال بنده اثری از معصیت باقی نماند و توبه ای است که نجات و رستگاری صاحب آن به زودی حاصل شود و دیر بپاید. در دفتر پنجم مثنوی معنوی آمده است نصوح مردی زیباروی بود که سال ها به دلاکی زنان مشغول بود تا آن که روزی درپی گم شدن گوهر دختر شاه و ترس از رسواشدن، برای همیشه از آن کار توبه کرد. در داستانِ مولوی، و نیز در بیشتر تفاسیرِ قدیم، از مأخذِ داستان یاد نشده است. به احتمال بیشتر، براساس آیۀ «یا اَیُها الذینَ آمنوا توبوا اِلی الله توبة نصوحاً» و خیال پردازی، شخصیتی به نام نصوح ساخته و پرداخته شده و قصه ای پرشاخ و برگ دربارۀ او به تدریج شکل گرفته است.