تیگراناکرت آرتساخ. تیگراناکرت آرتساخ ( به ارمنی: Արցախի Տիգրանակերտ ) یک شهر باستانی ارمنی می باشد که قدمت آن به دوره عصر هلنیستی بازمی گردد. شهر باستانی تیگراناکرت آرتساخ یکی از آن چهار شهر همنامی است که در قرن اول پیش از میلاد توسط پادشاه تیگران بزرگ ساخته شده است. شهر تیگراناکرت در سال ۲۰۰۵ کشف شد. آن بر دامنه کوهی به نام «وانکاسار» در نزدیکی استان مارتاکرت ( مَردگِرد ) قرار دارد. [ ۱] [ ۲]
نام تیگراناکرت به معنی «ساختهٔ تیگران» است و بر اساس همان شکل رایج شماری از جاینام های منطقه نظیر دستگرد ( ساختهٔ دست ) و دارابگرد ( بناشده توسط داراب ) ساخته شده است.
تیگران بزرگ غیر از تیگراناکرت چند شهر دیگر نیز ساخت، که در منابع یونانی و رومی به آن ها اشاره شده است. بطلمیوس غیر از شهر تیگراناکرت، از جایی به نام تیگرانوآما[ ۳] در ارمنستان و ناحیه تیگرانا[ ۴] در سرزمین ماد نام می برد. به نوشته پلینیوس، جای دیگری در آمانوس وجود داشت که تیگران نامیده می شد. [ ۵]
شهری که در منطقه آرتساخ کشف شد و به تیگراناکرتِ آرتساخ معروف است نیز از ساخته های تیگران بزرگ است.
اسقف سبئوس می نویسد:[ ۶]
«قیصر هراکلیوس برای گریز از دست سپاهیان پارسی بر آن شد که از استان سیونیک به سوی گرجستان بگریزد، اما سپاهی از پارسیان در میانه راه در نزدیکی میوس تیگراناکرت ( به معنی تیگراناکرت دیگر ) راه او را می بندد. قیصر کوشید از همان راهی که آمده بود بازگردد، اما یک سپاه دیگر در نزدیکی قصبه تیگراناکرت راه وی را سد می کند. [ ۷] بدین سان سبئوس از دو تیگراناکرت نام می برد؛ یکی در سمت شمال به نام میوس تیگراناکرت و دیگری در سمت جنوب که آن را قصبه تیگراناکرت می نامد. »
موسس خورناتسی از این تیگراناکرت نام برده است. او در شرح همایشی که به رهبری «یغیا کاتولیکوس» ارمنی، در اوایل سده ۸ میلادی. در بردعه برگزار می شد می نویسد:
«یک کشیش ارمنی به نام پتروس از روستای تگراکرت نیز در این همایش حضور داشته است. [ ۸] تگراکرت همان تیگراناکرت است که با لهجه ارمنیان محل به آن صورت درآمده است. »
سرکیس جلالیانتس که در نیمه های سده ۱۹ میلادی. از آن منطقه دیدن کرده می گوید:
«ارمنی های محل، زمین های اطراف چشمه شاه بولاق را تنگرناکرت و ایرانی ها ترناگورت می نامند. »
او حدس زده است که شاید تیگراناکرت باستانی که اسقف سبئوس و مؤسس خورناتسی از آن یاد کرده اند در همان محل جای داشته باشد. تاتارهای محل، زمین های واقع در ۶ کیلومتری چشمه شاه بولاق را گاوورقالا ( قلعه کافرها ) می نامیدند، در حالی که چنین قلعه ای در آن حدود دیده نمی شد. [ ۹]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفنام تیگراناکرت به معنی «ساختهٔ تیگران» است و بر اساس همان شکل رایج شماری از جاینام های منطقه نظیر دستگرد ( ساختهٔ دست ) و دارابگرد ( بناشده توسط داراب ) ساخته شده است.
تیگران بزرگ غیر از تیگراناکرت چند شهر دیگر نیز ساخت، که در منابع یونانی و رومی به آن ها اشاره شده است. بطلمیوس غیر از شهر تیگراناکرت، از جایی به نام تیگرانوآما[ ۳] در ارمنستان و ناحیه تیگرانا[ ۴] در سرزمین ماد نام می برد. به نوشته پلینیوس، جای دیگری در آمانوس وجود داشت که تیگران نامیده می شد. [ ۵]
شهری که در منطقه آرتساخ کشف شد و به تیگراناکرتِ آرتساخ معروف است نیز از ساخته های تیگران بزرگ است.
اسقف سبئوس می نویسد:[ ۶]
«قیصر هراکلیوس برای گریز از دست سپاهیان پارسی بر آن شد که از استان سیونیک به سوی گرجستان بگریزد، اما سپاهی از پارسیان در میانه راه در نزدیکی میوس تیگراناکرت ( به معنی تیگراناکرت دیگر ) راه او را می بندد. قیصر کوشید از همان راهی که آمده بود بازگردد، اما یک سپاه دیگر در نزدیکی قصبه تیگراناکرت راه وی را سد می کند. [ ۷] بدین سان سبئوس از دو تیگراناکرت نام می برد؛ یکی در سمت شمال به نام میوس تیگراناکرت و دیگری در سمت جنوب که آن را قصبه تیگراناکرت می نامد. »
موسس خورناتسی از این تیگراناکرت نام برده است. او در شرح همایشی که به رهبری «یغیا کاتولیکوس» ارمنی، در اوایل سده ۸ میلادی. در بردعه برگزار می شد می نویسد:
«یک کشیش ارمنی به نام پتروس از روستای تگراکرت نیز در این همایش حضور داشته است. [ ۸] تگراکرت همان تیگراناکرت است که با لهجه ارمنیان محل به آن صورت درآمده است. »
سرکیس جلالیانتس که در نیمه های سده ۱۹ میلادی. از آن منطقه دیدن کرده می گوید:
«ارمنی های محل، زمین های اطراف چشمه شاه بولاق را تنگرناکرت و ایرانی ها ترناگورت می نامند. »
او حدس زده است که شاید تیگراناکرت باستانی که اسقف سبئوس و مؤسس خورناتسی از آن یاد کرده اند در همان محل جای داشته باشد. تاتارهای محل، زمین های واقع در ۶ کیلومتری چشمه شاه بولاق را گاوورقالا ( قلعه کافرها ) می نامیدند، در حالی که چنین قلعه ای در آن حدود دیده نمی شد. [ ۹]
wiki: تیگراناکرت آرتساخ