ثقهالاسلام تبریزی علی بن موسی

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] شهید میرزا علی آقا، مشهور به ثقة الاسلام تبریزی، یکی از روحانیان مشهور دوره مشروطه است. او که فرزند میرزا موسی بن میرزا محمد شفیع است، در هفتم رجب سال 1277ق در تبریز دیده به جهان گشود و پس از 53 سال زندگی، سرانجام در عاشورای سال 1330ق، توسط قشون متجاوز روسیه، در باغ شمال تبریز، به شهادت رسید. گرچه وی در تبریز دیده به جهان گشود، ولی نیاکان او در اصل از مردم خراسان محسوب می شدند و به امور دیوانی مشغول بودند. یکی از نیاکان وی که میرزا محمد جعفر نام داشت و به صدر مشهور بود، از خراسان به تبریز رفت و در این شهر اقامت گزید.
پدر وی که او نیز به ثقة الاسلام مشهور بود، در قیام تنباکو نقش بسزایی داشت و مردم تبریز را برای الغا قرارداد رژی تشویق و سازماندهی می کرد. میرزا علی آقا مقدمات علوم دینی و ادبی را در زادگاهش (تبریز) فرا گرفت و آن گاه برای ادامه تحصیل رهسپار عتبات عراق شد. او در حوزه های شیعی عراق نزد استادانی مثل فاضل اردکان، میرزا زین العابدین مازندرانی و میرزا حیبب الله رشتی به تحصیل فقه و دانش دینی پرداخت. وی پس از آن که به درجه اجتهاد رسید، در سال 1308ق به تبریز بازگشت و به تبلیغ احکام و تعالیم دینی همت گماشت.
پدر وی در سال 1319ق درگذشت. با درگذشت او، ثقة الاسلام در امور دینی و اجتماعی جانشین پدرش شد و در سطح وسیع تر به ارشاد مردم پرداخت. هرگاه ثقة الاسلام برفراز منبر می رفت، علاوه بر طرح احکام و موضوعات دینی، پیرامون مسائل اجتماعی و سیاسی نیز بحث هایی ارائه می داد و به روشن کردن افکار مردم همت می گماشت. از آن جا که وی سخنوری توانا بود و مسائل را به روشنی تفهیم می کرد، به سرعت در میان مردم شهرت یافت و محبوبیت ویژه ای پیدا کرد.
وی مشروطه خواه متعادل و متینی بود که از هیچ شخص و گروهی کارهای تند و افراطی را نمی پذیرفت. به همان اندازه که او به دشمنی های بی مورد با مشروطه حساسیت نشان می داد، از مشروطه خواهان افراطی که فکر می کردند که همه چیز باید در برابر مشروطه قربانی شود، انتقاد شدید به عمل می آورد. او معتقد بود اقدامات حاد و ناسنجیده مشروطه خواهان، سبب می شود که عوام بی تمیز و افراطیون جنجال آفرین، سررشته امور را از دست رهبران لایق بگیرند و جنبش مشروطه را به سمت و سویی ببرند که بر خلاف اهداف اصلی آن است.
خلاصه آن که ایشان مشروطه ای را قبول داشت که دین ستیز، بیگانه گرا و مروج بی نظمی و نابسامانی نباشد و امور کشور در دست آشوب طلبان تندرو که به هیچ قید و بندی معتقد نیستند، نیفتند.
در ذیحجه سال 1329ق، روس ها به ایران اتمام حجت دادند و آن گاه به بهانه های مختلف، خاک ایران مورد هجوم و تجاوز آن ها قرار گرفت. پس از آن که روس ها وارد شهر تبریز شدند، در این شهر به غارت و کشتار مردم دست زدند. در جریان این کشتار که با مقاومت مردم شهر همراه بود، بسیاری از افرادی که در شهر نام و شهرتی داشتند، میدان را خالی کرده و از شهر گریختند. بنابراین، از بزرگان شهر کسی غیر از شهید ثقة الاسلام تبریزی باقی نماند. در این روزها هر کس با ایشان درباره فرار از شهر سخن به میان می آورد، او با متانت خاصی می گفت: شما اگر می توانید برای حفظ جان خودتان از شهر بیرون بروید ولی من کارم را به خدا می سپارم.

پیشنهاد کاربران

بپرس