جامع المقاصد فی شرح القواعد

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] مؤلف:شیخ علی بن حسین کرکی، معروف به محقق ثانی (م ۹۴۰ ق).
معروف ترین اثر گرانقدر محقق ثانی همین کتاب است. این کتاب، که تا مبحث نکاح قواعد است، از مدارک مهم فقه شیعه و مرجع و مستند فقها و مجتهدان بزرگ شیعه است. محقق ثانی را به سبب تألیف همین کتاب، صاحب جامع المقاصد هم می گویند.جامع المقاصد سرشار از تحقیقات عالی علمی و تدقیقات لطیف فقهی و پیراسته از تطویل و تکثیر فروع می باشد و از نظر معنی، نگارش و محتوا، یکی از بهترین و نفیس ترین و متقن ترین متون فقهی شیعه است. در بسیاری از متون فقهی، فقها فتاوی خود را مستند به رأی محقق ثانی نموده اند.در اهمیت این کتاب صاحب جواهر گفته است: «هر مجتهدی که جامع المقاصد و وسائل الشیعه و جواهر را داشته باشد، برای فهم و استدلال و استنباط و نگارش فقه نیازی به کتاب دیگری ندارد» این کتاب از کتاب طهارت شروع می شود و به کتاب نکاح مبحث «تفویض البضع» پایان می یابد.
وضعیت نشر
این کتاب در ۱۳ جلد به زبان عربی، به همت مؤسسه آل البیت - علیه السلام - لاحیاء التراث، در قم چاپ و منتشر شده است.

[ویکی اهل البیت] شیخ علی بن حسین کرکی، معروف به محقق ثانی (م 940 ق).
وی در قریه کرک واقع در شهر بعلبکِ لبنان به دنیا آمد. این عالم امامی، مجتهد و اصولی که از علمای شام و بصره است، در سفری به مصر از علمای آن دیار نیز کسب علم نمود. او به ایران هم سفر کرد و مورد لطف شاه طهماسب صفوی واقع شد و لقب شیخ الاسلام گرفت. او در ترویج مذهب جعفری بسیار کوشش نمود و موصوف به مروج الذهب و المولی الموروج شد.
وی از مفاخر و دانشمندان نامی شیعه و مجتهدان عالی قدر است. احاطه او بر علوم دینی و فقه اسلامی چنان بوده که تمام علما و فقهای شیعه تقدم او را بر خویش مسلم دانسته و شخصیت ممتاز او را در علم و عمل ستوده اند. استادی و مهارت وی در فقه استدلالی از انبوه تصانیف و تألیفات ارزنده اش به خصوص کتاب جامع المقاصد به خوبی آشکار می شود. آرای محکم و نظریات ناب او در اغلب کتب فقهی مورد توجه خاص فقهای بعد از او قرار گرفته است. به همین جهت او را همچون محقق اول و علامه حلی دانسته اند. محقق ثانی در نجف اشرف درگذشت.
معروف ترین اثر گرانقدر محقق ثانی همین کتاب است. این کتاب که تا مبحث نکاح قواعد است، از مدارک مهم فقه شیعه و مرجع و مستند فقها و مجتهدان بزرگ شیعه است. محقق ثانی را به سبب تألیف همین کتاب، صاحب جامع المقاصد هم می گویند.
جامع المقاصد سرشار از تحقیقات عالی علمی و تدقیقات لطیف فقهی و پیراسته از تطویل و تکثیر فروع می باشد و از نظر معنی، نگارش و محتوا یکی از بهترین و نفیس ترین و متقن ترین متون فقهی شیعه است. در بسیاری از متون فقهی، فقها فتاوی خود را مستند به رأی محقق ثانی نموده اند.
در اهمیت این کتاب صاحب جواهر گفته است: «هر مجتهدی که جامع المقاصد و وسائل الشیعه و جواهر را داشته باشد، برای فهم و استدلال و استنباط و نگارش فقه نیازی به کتاب دیگری ندارد».

[ویکی نور] جامع المقاصد فی شرح القواعد تألیف شیخ نور الدین علی بن حسین بن عبدالعالی کرکی معروف به محقق ثانی یا محقق کرکی (م 940 ق)، از معتبرترین و مهم ترین کتب فقهی شیعه و از مطمئن ترین مراجع استنباط احکام شرعی در نزد فقهای عظام شیعه است. این کتاب، شرح قواعد الأحکام علامۀ حلی (م 726 ق) می باشد که پس از کتاب شرایع الاسلام محقق حلی (م 676 ق) مهم ترین کتاب در فقه شیعه است.
کتاب قواعد علامه از همان ابتدای نگارش مورد توجه علمای عظیم الشأن و بزرگان از فقها قرار گرفته و حتی در زمان حکومت صفویه به عنوان کتابی که حکمرانان بر اساس آن حکومت می کردند مورد استفاده قرار می گرفت.
کتاب قواعد الأحکام دارای شروح با ارزش و معتبری همچون «مفتاح الکرامة» سید عمید الدین (م 1226 ق)، «إیضاح الفوائد» فخر المحققین (م 771 ق)، «کشف اللثام» فاضل هندی (م 1137 ق) «وسیلة المقاصد» ابن متوّج و «جامع المقاصد» محقق کرکی می باشد.
این کتاب در شرح قواعد علامه بی نظیر بوده و دارای دقت های متین و متنی روان و دقیق می باشد.
متأسفانه مؤلف نتوانسته است که تمام مباحث قواعد را شرح بزند و بیش از مبحث تفویض از کتاب نکاح به این امر موفق نشده، که فاضل هندی صاحب کشف اللثام و دیگر بزرگان این مهم را به انجام رسانیده اند.

[ویکی شیعه] جامع المقاصد فی شرح القواعد (کتاب). جامِعُ المَقاصد فی شرح القواعد کتابی فقهی و به زبان عربی اثر عالم شیعی شیخ نورالدین علی بن حسین بن عبد العالی کرکی (م ۹۴۰ق) است. این کتاب، شرح قواعد الأحکام علامۀ حلی (م ۷۲۶ق) است که پس از کتاب شرایع الاسلام محقق حلی (م ۶۷۶ق) مهم ترین کتاب در فقه شیعه است.
علی بن حسین بن عبدالعالی کَرَکی جَبَل عامِلی معروف به محقق ثانی و محقّق کَرَکی (م. ۹۴۰ق.)، از فقها و علمای مشهور شیعه عصر صفوی که از وطن خود، جبل عامل مهاجرت کرد و ابتدا به عراق رفت و سپس در پی دعوت شاه اسماعیل صفوی به ایران آمد و در تبلیغ و ترویج تشیع در ایران نقش مهمی را بر عهده گرفت. محقق ثانی، در در فقه استدلالی چیره بود و آثار فقهی اش با اقبال خاص فقیهان بعدی مواجه گشت.
کتاب قواعد الأحکام دارای شروح با ارزش و معتبری همچون «مفتاح الکرامة» سید جواد عاملی (م ۱۲۲۶ق)، «إیضاح الفوائد» فخر المحققین(م ۷۷۱ق)، «کشف اللثام» فاضل هندی (م ۱۱۳۷ق)، «وسیلة المقاصد» ابن متوّج و «جامع المقاصد» محقق کرکی است.

دانشنامه آزاد فارسی

جامِعُ المَقاصد فی شرح القَواعِد
تألیف مُحَقِّق کرکی، کتابی به عربی، در فقه امامیه. اثری معروف و مهم ترین شرح بر قَواعِدالاحکام علامۀ حلّی است. تا نیمی از باب نکاح را دربر دارد و در شش جلد ناتمام مانده است. فاضل هندی، کشف اللثلام عن وجه قواعد الاحکام را از همان جا به قصد تتمیم نوشت. ویژگی مهم این اثر افزون بر قوت استدلال، طرح مسائل جدید حکومتی، هم زمان با به قدرت رسیدن شیعه در ایران، است؛ مانند حدود و اختیارات فقیه، نماز جمعه و خراج، که پیش تر چندان مورد توجه نبوده است. این اثر در ۱۲۷۲ق، چاپ سنگی شده است.

پیشنهاد کاربران

بپرس