جاهل قاصر

[ویکی فقه] جاهل قاصر به معنی جاهل غیر قادر بر جست و جوی از تکلیف ، یا باقی بر جهل بعد از جست و جو است.
جاهل قاصر ، مقابل جاهل مقصر بوده و به مکلفی گفته می شود که نسبت به جست و جو از دلیل حکم واقعی تمکن ندارد ، یا این که تمکن داشته و جست و جو هم نموده ، اما به آن دست نیافته است .
بحث جاهل قاصر در اصول فقه
درباره جاهل قاصر از چند نظر بحث می شود:
← از نظرعقاب و عدم عقاب
۱. ↑ اصول الفقه، مظفر، محمد رضا، ج ۱، ص ۲۲۹
...

[ویکی شیعه] جاهِل قاصِر، کسی که توانایی شناخت و دست یابی به تکالیف و احکام شرعی را ندارد. فقیهان شیعه معتقدند جاهل قاصر در آخرت مجازات نخواهد شد، همچنین اگر عبادات او مطابق با فتوای مرجع تقلید خود یا مطابق با واقع باشند صحیح هستند. برخی از متکلمان معتقدند که جاهل قاصر در مورد گروهی از پیروان ادیان دیگر نیز که توانایی شناخت دین حق را ندارند صدق می کند و در جهان آخرت، مجازات نمی شوند.
در علم اصول فقه جاهل را به دو نوع جاهل قاصر و جاهل مقصر تقسیم می کنند. جاهل قاصر، به مکلفی گفته می شود که توانایی شناخت و آگاهی از تکالیف و احکام شرعی را ندارد؛ چه اینکه حکم شرعی را جستجو نموده و به آن دست نیافته یا اینکه جستجو و دستیابی به حکم شرعی، برای او ممکن نبوده است، مانند شخصی که در مکانی دورافتاده زندگی می کند و به عالمان یا مراکز دینی دسترسی ندارد.
بسیاری از علمای شیعه معتقدند عباداتی که جاهل قاصر انجام می دهد، اگر مطابق با نظریه مرجع تقلیدِ او یا مطابق با واقع باشد و با قصد قربت نیز انجام گرفته باشد، صحیح است. فقیهان، معتقدند «جاهل قاصر» عذاب و مجازات نخواهد شد، زیرا مجازات او برخلاف عقل و عدالت است.