جاهل مقصر

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] جاهل مقصر به معنی جاهل قادر بر تحصیل حکم شرعی است.
جاهل مقصر، مقابل جاهل قاصر بوده و به مکلفی گفته می شود که با داشتن تمکن از تحصیل احکام، در تحصیل آن ها کوتاهی نموده است ، و به همین خاطر جاهل به حکم شرعی است .
← تعریف مرحوم مظفر
در علم اصول ، درباره جاهل مقصر از چند نظر بحث شده است:به این بیان که آیا استحقاق عقاب دارد یا ندارد ؛به این بیان که آیا آن عملی را که به جا آورده ، صحیح است یا خیر .
دیدگاه های مختلف در مورد عقاب جاهل مقصر
در مورد استحقاق یا عدم استحقاق عقاب جاهل مقصر چند دیدگاه وجود دارد:۱ ـ مشهور معتقدند او به خاطر ترک تکلیف واقعی عقاب می شود نه به خاطر ترک تعلم آن ؛۲ ـ برخی جاهل مقصر را به خاطر ترک تعلم - مطلقا - مستحق عقاب می دانند ( نظریه منسوب به مرحوم " محقق اردبیلی " و " صاحب مدارک " ) ؛۳ ـ گروهی نیز جاهل مقصر را به خاطر ترک تحصیل آن علمی که موجب نرسیدن وی به واقع می شود ، مستحق عقاب می شمارند ( نظریه مستفاد از کلمات مرحوم " محقق نائینی " ) ؛۴ ـ گروهی دیگر ، بین تکالیف مطلقه و تکالیف مشروطه و موقته تفصیل داده گفته اند : در قسم اوّل ، عقاب بر ترک واقع ، و در قسم دوم بر ترک تعلّم می باشد ( نظریه مستفاد از کلمات مرحوم " آخوند خراسانی " در کفایه) .اما درباره صحت و عدم صحت اعمال جاهل مقصر گفته شده: اگر مأمور به را با وجود تمام اجزا و شرایط و نبود تمام موانع و با قصد قربت به جا آورد، عمل او صحیح است.
صحت یا عدم صحت عمل جاهل مقصر
...

[ویکی شیعه] جاهل مُقَصّر، کسی که تکالیف و احکام شرعی را نمی داند و در شناخت آنها نیز کوتاهی کرده است. بنا بر نظر علمای شیعه، جاهل مقصر در آخرت مستحق مجازات خواهد شد. فقیهان معتقدند عباداتی که «جاهل مقصر» انجام داده، اگر مطابق با فتوای مرجع تقلید خود یا مطابق با واقع باشد صحیح است.
در علم اصول فقه، جاهل را به دو نوع جاهل قاصر و جاهل مُقصّر تقسیم می کنند. جاهل مقصر به مکلفی گفته می شود که تکالیف و احکام شرعی را نمی داند؛ اما توانایی آموختن آنها را داشته و در شناخت آنها کوتاهی کرده است.
فقهای شیعه معتقدند عباداتی که «جاهل مقصر» انجام می دهد، اگر مطابق با نظریه مرجع تقلید خود یا مطابق با واقع باشد و با قصد قربت نیز انجام گرفته باشد، صحیح است. فقیهان با استناد به روایات می گویند در دو مورد ویژه، عبادت «جاهل مقصر»، هرچند مطابق با واقع نباشد نیز صحیح است. آن دو مورد عبارتند از:

پیشنهاد کاربران

بپرس