جدول ضرب


معنی انگلیسی:
multiplication table

لغت نامه دهخدا

جدول ضرب. [ ج َدْ وَ ل ِ ض َ ] ( ترکیب اضافی ،اِ مرکب ) یا جدول فیثاغورس. همان جدول معروف است که در حساب بکار میرود و آن بشکل شبکه ای است که بوسیله رسم خطوط متوازی و متقاطع حاصل ، و اعداد یک تاده در خانه های آن بصورتی که از ضرب اعداد در هم حاصل می آید قرار دارد. وضع این جدول را به فیثاغورس نسبت میدهند و بهمین جهت بنام جدول فیثاغورس در جهان شهرت دارد ولی صحت این انتساب مورد تردید است. جرج سارتن آرد: جدول ضرب که در بسیاری از زبانها بنام جدول فیثاغورس نامیده میشود بطور قطع از ساخته های فیثاغورس نیست. قدیمترین جائی که من این جدول را در آنجا یافته ام کتاب «حساب » تألیف بوئثیوس است که در 1488 م. در شهر او گسبورگ بچاپ رسیده است. ممکن است نسخه های خطی قدیمتر از آن نیز که با ارقام رومی نوشته شده موجود باشد، چه ارقام هندی و عربی در قرن دوازدهم و سیزدهم تازه وارد مغرب زمین شده است ، و در برابر استعمال آنها آن اندازه مردم مقاومت بخرج میداده اند که خیلی دیرتر از این قرنها، مورد استعمال عام پیدا کرده است. جدول فیثاغورس با ارقام هندی بسیار واضح و روشن است ، و هرکس با یک نظر می بیند که سطر ( یاستون ) 2، 4، 6، 8، 10 فقط شامل اعداد زوج است ، و در سطر ( یا ستون ) 5 تمام اعداد یا بصفر ختم میشود یابه 5. ( درست است که جدول با ارقام یونانی نصف اعداد این سطر یا ستون بحرف e ختم میشود ). فیثاغورس و فیثاغورسیان متأخر ازمنه باستانی هیچ کدام ارقام هندی ( یا چیزی معادل آن ) را نمیشناختند، و بهمین جهت محتمل است که جدول فیثاغورس از مخترعات قرون وسطی باشد و شاید زمان اختراع آن از تاریخ کتاب چاپ شده یوئثیوس دورتر نرود. تفکر فیثاغورسیان باستانی تقریباً منحصر به اموری بوده است که امکان نمایاندن آنها با سنگریزه و نظایر آن و نه بارقام و اعداد میسر میشده. و با وجود این همان روش ساده واقعیتهایی را آشکار ساخته است که معانی و مفاهیم بسیار عالی را در برمیگرفته. حساب فیثاغورسی ریشه تمام حساب امروز و عمل محاسبات ماست ، و از آن بیشتر باید گفت که منبع اصلی «نظریه اعداد» همین حساب ساده فیثاغورسی است. ( از ترجمه تاریخ علم احمدآرام ، تألیف جرج سارتن ص 219 ). برای اطلاع از چگونگی جدول به معنای فوق و ملاحظه اشکال آن به کتاب فوق ص 220 و 221 بشکلهای 53 آ و 53 ب و 53 ج مراجعه شود.

فرهنگ فارسی

یا جدول فیثاغورس همان جدول معروف است که در حساب بکار میرود و آن بشکل شبکه ایست که بوسیله رسم خطوط متوازی و متقاطع حاصل و اعداد یک تا ده در خانه های آن بصورتیکه از ضرب اعداد در هم حاصل می آید قرار دارد .

فرهنگ عمید

جدولی برای به دست آوردن حاصل ضرب اعداد از یک تا دَه. &delta، می گویند فیثاغورس آن را اختراع کرده و به جدول فیثاغورس نیز شهرت دارد.

دانشنامه عمومی

در ریاضیات، جدول ضرب یک جدول ریاضی است که برای محاسبه عمل دوتایی ضرب استفاده می شود.
این جدول ضرب ده دهی به طور سنتی به عنوان یک بخش ضروری از ریاضی ابتدایی در سراسر جهان تدریس می شود و آن را به عنوان شالوده ای برای عملیات محاسباتی ده دهی می دانند. [ ۱]
قدیمی ترین جدول ضرب شناخته شده توسط بابلی ها در حدود ۴۰۰۰ سال پیش استفاده شده است ولی آنها از مبنای ۶۰ برای محاسبات استفاده می کردند. [ ۲] [ ۲] قدیمی ترین جدولی که با استفاده از یک پایه از مبنای ۱۰ شناخته شده است، جدول چینی است که در نوار بامبویی با قدمتی در حدود ۳۰۵ پیش از میلاد در چین مورد استفاده قرار می گرفته است. [ ۲]
جدول ضرب گاهی اوقات به ریاضیدان یونانی باستان فیثاغورس ( ۵۷۰–۴۹۵ پ. م ) نسبت داده می شود اما بعضی نیز معتقد هستند مخترع اصلی چهار عمل اصلی ضرب، تقسیم، جمع، منها غیاث الدین جمشید کاشانی دانشمند بزرگ ایرانی هست که ماشین حسابهای امروزی مدیون او هستند. . . [ ۳] [ ۴]
یک الگو در جدول ضرب وجود دارد که می تواند به مردم برای حفظ آسان تر جدول کمک کند. این شکل از نوشتن جدول ضرب در ستون با تکمیل تعداد جملات است که هنوز هم مورد استفاده در برخی از کشورها است.
    ۱ × ۱۰ = ۱۰     ۲ × ۱۰ = ۲۰     ۳ × ۱۰ = ۳۰     ۴ × ۱۰ = ۴۰     ۵ × ۱۰ = ۵۰     ۶ × ۱۰ = ۶۰     ۷ × ۱۰ = ۷۰     ۸ × ۱۰ = ۸۰     ۹ × ۱۰ = ۹۰
با استفاده از این آمار و ارقام زیر می توان جدول را آسان تر فرا گرفت:
جدول ضرب در مفهوم دارای ستون ها، ردیف ها و زنجیره های بیشماری است. ستون ها به صورت عمودی و ردیف ها به صورت افقی در جدول قابل مشاهده اند. زنجیره ها هم به صورت اُریب در جدول مشاهده می شوند. در جدول ضرب بالا، ۱۲ ستون، ۱۲ ردیف و ۲۱ زنجیره دیده می شود. اجزای هر زنجیره، حلقه نام دارند و حداقل تعداد حلقه های یک زنجیره، ۲ حلقه است. ستون ها، ردیف ها به صورت دوبه دو از الگویی ماندگار و ثابت پیروی می کنند و روند افزایشی آنها پیوسته یکسان است. برای مثال، الگوی افزایش اعداد در ستون و ردیف یکم، عدد ۱ است و به ازای هر خانه، عدد ۱ به عدد پیشین افزوده می شود. این الگو در ستون و ردیف سوم، عدد ۳ است و به ازای هر خانه، ۳ عدد به شمار پیشین افزوده می شود. [ ۵] [ ۶]
عکس جدول ضربعکس جدول ضرب
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

پیشنهاد کاربران

بپرس