جذوه المقتبس فی تاریخ علماء الاندلس

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] جذوة المقتبس فی تاریخ علماء الأندلس، تألیف محمد بن فتوح حمیدی (متوفی 488ق)، حافظ، محدّث، ادیب و مورخ اندلسی قرن پنجم، از جمله فرهنگ نامه های محلی عربی در موضوع علمای اندلس است. بشار عوّاد معروف و محمد بشار عواد تحقیق کتاب را برعهده داشته و بر آن تعلیقه زده اند.
کتاب مشتمل بر مقدمه محقق، مقدمه مؤلف و متن کتاب است. در متن اثر در فصل اول حاکمان و در فصل دوم علمای اندلس معرفی شده اند. در این دو فصل 988 تن به ترتیب حروف الفبا به اسم، کنیه، لقب و یا صفت معرفی شده و اطلاعات به دست آمده درباره آنها ارائه شده است.
حمیدی این کتاب را در بغداد به درخواست شخصی که به گفته خودش به او بسیار محبت کرده و تشکر از او واجب بوده نوشته است . محقق کتاب این شخص را مظفر بن رئیس الرؤساء دانسته که حمیدی در خانه اش اقامت داشته است. او از حمیدی خواسته که شرح حال راویان حدیث و اهل فقه و شعر و ادب اندلس را گردآوری کند .
وی در این کتاب، به فتح اندلس و ذکر صحابه و تابعینی که در فتح اندلس نقش داشته یا به اندلس رفته اند، اشاره ای کوتاه کرده است. در ادامه، به ذکر والیان و حاکمان اندلس، از دوره امویان تا روزگار خودش، پرداخته و سپس شرح حال محدّثان، فقیهان، شاعران و ادیبان اندلس را، به ترتیب نام و کنیه، آورده است. در شرح حال افراد، اطلاعات متنوعی نظیر تاریخ تولد و وفات، اشعار، کتاب ها، سفرها، مشایخ و شاگردان آنها آمده است. وی در برخی موارد از بیان اینکه نسب شخصی را فراموش کرده ابایی نداشته است .
پس از بخش کنیه ها اسامی افرادی آمده که نام آنها مشخص نیست و تنها نسبت آنها به پدرانشان ذکر شده است، مانند: ابن ابیض کاتب، ابن تیانی و ابن طریف . در دو بخش بعد نیز اسامی کسانی آمده که از آنها با نسبت یاد شده، مانند: بزلیانی، جرفی و خندقی . از دو تن نیز با صفت یاد شده که عبارتند از غلام فصیح اندلسی و الناجم .

پیشنهاد کاربران

بپرس