جمع عملی

[ویکی فقه] جمع عملی به معنی عمل به مفاد دو یا چند دلیل متعارض به صورت تبعیض در امتثال است.
جمع عملی، جمعی است که در مقام عمل کردن به ادله، برای رفع تنافی میان دو یا چند دلیل متعارض اعمال می گردد، به این صورت که اگر دو یا چند دلیل ـ به خصوص در جایی که این ادله نص باشد ـ در حکمی از احکام شرعی با هم تعارض نمایند، در مقام عمل گاهی به این دلیل و گاهی به دلیل دیگر عمل می گردد ( تبعیض در عمل )؛ مثل آن که دو دلیل متعارض درباره نماز جمعه وارد شده که یکی از آن دو نماز جمعه را واجب می داند و دیگری واجب نمی داند، در چنین موردی، در مقام رفع تعارض ، به هر دو دلیل متعارض عمل می شود؛ یعنی مکلف در یک هفته نماز جمعه را می خواند و در هفته دیگر نماز جمعه را ترک کرده و نماز ظهر را می خواند.
بطلان جمع عملی
جمع عملی، نزد اصولیون پذیرفته نبوده و جزء ادله احکام شرعی محسوب نمی شود زیرا اولاً، مستلزم هرج و مرج در فقه می شود و جایی برای عمل کردن به اخبار تخییر و ترجیح باقی نمی ماند؛ ثانیاً، مرجع تعارض در احکام، قول امام ( ع ) می باشد و قول امام ( ع )، غیر قابل تبعیض است.