جینیسم

در آن کتاب که حدود هفتاد سال پس از معراج Mahavira به آخرین آسمان و رسیدن به حالت سعادت و آرامش جاودانه Nirvana ( نیروانا به احتمال زیاد بصورت نَی روانه تلفظ می شده است که احتمالا به معنای ساکن و آرام یا سکون و آرامش کامل بوده است ) نوشته شده است، فقط دو نفر شخصیت تاریخی دارند و بقیه شخصیت های این سلسله افسانه ای تلقی می شوند. Parshavanats که بصورت parshava با تلفظ پارس هوا ( شاید به معنای هوا و هوس پارسی باشد ) هم نوشته می شود ، نفر 23 سوم این سلسله بوده است که حدود 350 سال قبل از ماهاویرا می زیسته است. پس از بازگشت ماهاویرا که نام اورا قهرمان بزرگ معنا نموده اند، و آغاز تبلیغ و ترویج آیین خود به او لقب Jina داده می شود و شاگردان و پیروان او به Jaina معروف می گردند. می گویند که لقب Jina با تلفظ جی نا در زبان سانسکریت به معنای پیروز می باشد. اما با اندکی تمرکز روی این واژه میتوان به سهولت پی برد که از دو کلمه فارسی ساخته شده است ؛ یکی جی که همان جا یا مکان می باشد و دیگری نا که نشانه نفی می باشد. لذا جینا به معنای بی مکانی یا خارج از مکان می باشد. Jain با تلفظ غربی جَین که نام این آیین می باشد از جابجایی دو کلمه فارسی یعنی این جا ساخته شده است. منظور از انتخاب این لقب به احتمال زیاد این بوده است که جای پیروان برخلاف جای رهبران معنوی که خارج از مکان است، در مکان می باشد. Tirthankara که لقب عمومی اعضای 24 نفره سلسله راه گشایان و یا راهبران می باشد، میگویند به زبان سانسکریت به معنای واسطه یا میانجی و یا رابطه بین دو دنیا ؛ یکی معنوی و دیگری مادی است. اما این عنوان به احتمال قوی از سه کلمه فارسی به شکل زیر ساخته شده است : تیر دهن کارا . منظور این بوده است که کلماتی که از دهان این خردمندان بیرون می آید مثل تیر هایی که از کمان شلیک می شوند و به هدف برخورد می کنند، به گوش شنوندگان می رسد و در آنها فرو می روند و درک می گردند. پسوند کارا یعنی کاری و موثر. یا به عبارتی دیگر، سخنان آنان از دل بر می خیزیده و بر زبان جاری می گشته و به گوش شنوندگان می رسیده و بر دل آن می نشسته است.
واژه kalpa با تلفظ کال پا به احتمال قوی به معنای پا برهنه می باشد و sutra که به معنای نخ یا ریسمان و کوتاه نویسی یا مختصر نمودن متن های بلند می باشد، احتمالا معنای اصلی و ریشه ای آن عبارت باشد از : به سوی تو. لذا عنوان kalpa sutra به احتمال قوی به معنای : پا برهنه بسوی تو می باشد، یعنی انتخاب راه درویشانه و صوفیانه بسوی حق. Jiva با تلفظ جی وا را روان معنی کرده اند، در صورتی که به معنای رها از جا یا مکان می باشد. بهر حال اندیشه و فکر و خیال و باور ماهاویرا و بودا هرکدام در عصر خویش رهایی بخش بوده اند در مقابله با حاکمیت مطلقه قشر روحانی برهمانان و هر دو آنان راه های خاص و ویژه خویش را به هندوان عرضه نموده اند که بتوانند از چرخه یا زنجیره سم ناک یا زهر آلود سمسرا یا تسلسل تولد و مرگ خودرا رها نمایند و از آن پیاده شوند و به حالات مُکشا و نیروانا یا سعادت و آرامش کامل و اُخروی نائل گردند. زنجیره تولد و مرگ که در آئین هندو توسط سه نیرو یکی برهمن خدای آفرینش و دیگری ویشنو خدای بقا و حفاظت و نگه داری و پایداری و دیگری شیوا خدای تخریب و تجزیه و تحلیل، بصورت چرخه یا زنجیره و یا تسلسل جاری میگردد، یکی از بزرگترین اکتشافات انسان باستان در کشور هندوستان می باشد و آنرا میتوان به عنوان جوهر یا گوهر یا شاه میوه اصلی سه آیین هندو و جَینی و بودائی دانست و آنرا چید و بقیه شاخ و برگ های زایید را به حال خود گذاشت. از چرخه یا زنجیره تولد و مرگ فقط در وهم و خیال می توان پیاده شد و خودرا رها و رستگار پنداشت ، اما در حقیقت و واقعیت پیاده شدن و رهایی از آن مطلقا محال و غیر ممکن می باشد، زیرا این زنجیره جزو لاینفک و یا تفکیک ناپذیر تسلسل تولد و مرگ کیهان می باشد که از طریق وقوع مه بانگ های متوالی و بیشمار براثر نوسانات متوالی باز و بسته شدن یا انبساط و انقباض محتوای کیهان جاری گشته و ساری می باشد. در پایان اشاره ای کوتاه به یکی از مهمترین و رایج ترین آرم یا سمبل آیین جَین می نمایم که خوانندگان گرامی میتوانند با تایپ کردن کلمه Jainism در سطر جستجوی گوگل در سایت ویکیپدیا به زبان آلمانی آنرا مورد مشاهده قرار دهند. نام این آرم یا سمبل swatika با تلفظ سوا تیکا می باشد که از دو کلمه فارسی ساخته شده است ؛ یکی سوا به معنای جدا و دیگری تیکه به معنای قطعه. یعنی تیکه ها یا قطعات جدا از هم.
یک صلیب شکسته به رنگ قرمز که در برگیرنده چهار دایره آبی رنگ است و در بالای آن سه دایره سبز رنگ بطور افقی در بالای صلیب قرار گرفته و بالای آنها یک کمان به رنگ زرد و روی آن یک دایره بزرگ بازهم به رنگ زرد قرار گرفته اند که اشاره به سر و دستان انسان دارد. از خود می پرسم که منظور از این هفت دایره چیست ؟ آیا منظور همان حیات های هفتگانه افراد انسانی می باشد. از طرفی دیگر مطمئن هستم که پیروان این آیین به معنای نهفته در پشت این سمبل پی نبرده اند ، همانطوریکه پیشوایان دینی قوم یهود به معنای نهفته در پشت شمع دان منورا که هفت شاخه دارد پی نبرده اند و همانطور که خود ما ایرانیان به معنای نهفته در پشت مراسم چیدن سفره یا میز هفت سین پی نبرده ایم. امیدوارم که سر مبارک خوانندگان گرامی را با ارائه این کامنت کوتاه یا پیامک کودکانه، بدرد نیاورده باشم.