حرف ربط

در اصطلاح دستور زبان، کلمه یا گروه کلماتِ نامستقلّی که دو جمله یا دو کلمه را به هم پیوند می دهد و هم پایۀ هم می سازد، یا جملۀ پیرو را وابستۀ جملۀ پایه می کند. حرف ربط یا پیوند از نظر ساختمان به دو دستۀ ساده و مرکب و از نظر عملکرد به وابستگی و همپایگی تقسیم می شود. الف: حرف ربط ساده بیش از یک تکواژ نیست، مثلِ و، هم، که، تا، چون، اگر. ب: حرف ربط مرکب گروه کلماتی است که قابل تجزیه به اجزای کوچک ترِ معنی دار باشد. ساختمان آن از یک حرف ربط ساده و یک جزء دیگر که ممکن است ضمیر اشاره یا اسم یا حرف اضافه باشد به وجود می آید. مثلِ همین که، چنان که، چنان چه، اگرچه، از بس که، چون که. ج: حرف ربط همپایگی (یا: حرف عطف) آن است که دو یا چند جملۀ هم پایه را به هم پیوند می دهد یا کلماتی را که در جمله یک نقش دارند به هم عطف می کند. مثلِ «مرد لقمه فرونهاد و برخاست و برفت»، «ابر و باد و مه و خورشید و فلک درکارند». د: حرف ربط وابستگی حرف ربطی است که جملۀ پیرو را وابستۀ جملۀ پایه می کند و معمولاً در آغاز یا وسط جملۀ پیرو قرار می گیرد. مهم ترین آن ها عبارت است از تا، اگر، چون، به مجرد این که، همین که، موقعی که. مثال: «موقعی که خورشید طلوع کند، حرکت می کنیم»، «تا مرد سخن نگفته باشد، عیب و هنرش نهفته باشد».