[ویکی فقه] حزب توده ایران، نخستین حزب سیاسی ایران پس از شهریور ۱۳۲۰ بوده و یکی از گسترده ترین و دیرپاترین احزاب ایران با مرام مارکسیستی ـ لنینیستی بوده است.
در پی اشغال ایران از سوی متفقین، کناره گیری رضاشاه از سلطنت و آزادی شماری از زندانیان و تبعیدیان سیاسی، جلسه مؤسسان حزب توده ایران در ۷ مهر ۱۳۲۰، با حضور برخی از رهبران و اعضای پیشین حزب کمونیست ایران، تنی چند از فعالان سیاسی عصر مشروطه و عده ای از اعضای گروه پنجاه وسه نفر، در تهران تشکیل شد و اعضای کمیته موقت مرکزی به ریاست سلیمان محسن اسکندری و عضویت ایرج اسکندری، جعفر پیشه وری، محمد یزدی، رضا روستا، عباس اسکندری، مرتضی یزدی، رضا رادمنش، عبدالحسین نوشین، محمد بهرامی، بزرگ علوی، علی امیرخیزی، علی کباری، ابوالقاسم موسوی و عبدالقدیر آزاد انتخاب شدند. طرح اساسنامه را پیشه وری نوشت و طرح مرامنامه را وی و ایرج اسکندری نوشتند. اگرچه سالها بعد ادعا شد که حزب توده ایران از ابتدا حزب طبقه کارگر بوده است. اما در طرح برنامه و اظهارنظرهای اولیه، حزبی غیرطبقاتی، ملی و دموکرات، طرفدار نظام مشروطه و پایبند به قانون اساسی قلمداد می شد
اهداف حزب
هدفهای حزب عبارت بود از: حفظ استقلال و تمامیت ایران، برقراری حکومت دموکراسی و تأمین حقوق فردی و اجتماعی، مبارزه با استبداد ، اصلاحات در نحوه استفاده از زمین و بهبود وضع کشاورزان، اصلاحات اساسی در امور فرهنگی و بهداری، برقراری تعلیمات اجباری و رایگان، تعدیل مالیاتها به نفع توده مردم، اصلاح امور اقتصادی و بازرگانی، توسعه صنایع و معادن و وسایل حمل ونقل، و ضبط اموال رضاشاه به نفع ملت ایران و به لحاظ سیاسی، مبارزه با فاشیسم و حمایت از متفقین در جنگ جهانی دوم کمیته مرکزی حزب توده با همکاری کوتاه مدت مصطفی فاتح و حمایت مالی شوروی و انگلیس، از بهمن ۱۳۲۰ تا آذر ۱۳۲۱ روزنامه مردم را برای مبارزه با فاشیسم و حمایت از متفقین منتشر کرد و از ۴ اسفند ۱۳۲۰ تا ۱۲ شهریور ۱۳۲۱، روزنامه سیاست را به عنوان ترجمان حزب انتشار داد. پس از آن روزنامه نامه رهبر و روزنامه نامه مردم، به عنوان ترجمان اصلی حزب توده ایران، منتشر شد از ۱۳۲۱ش تا بهمن ۱۳۲۷ جراید متعدد روزانه، هفتگی و ماهیانه (بشر، مردم آدینه، مردم ماهانه، مردم برای روشنفکران) در تهران انتشار یافت و در شهرستانها، شاهین، آذربایجان (هر دو در تبریز )، استوار ( قم )، صورت (رشت)، اردیبهشت، راستی (مشهد)، آهنگر (اصفهان)، و صفا (مازندران) منتشر گردید از مهر ۱۳۲۰ تا مهر ۱۳۲۵ افزون بر تهران، کمیته های محلی، ولایتی و ایالتی حزب در بیش تر مناطق شمالی و مرکزی و جنوبی کشور تشکیل شد و گسترش یافت. به منظور ساماندهی اقشار و طبقات جامعه، در اسفند ۱۳۲۱ اتحادیه کارگران ایران تشکیل شد که در ۱۱ اردیبهشت ۱۳۲۳، به همراه سه اتحادیه کارگری دیگر، شورای متحده مرکزی اتحادیه های کارگران و زحمتکشان ایران را، به ریاست رضا روستا، تشکیل دادند که ترجمان آن روزنامه ظفر بود. حزب توده همچنین سازمانهای گوناگونی تأسیس کرد که عبارت اند از: سازمان جوانان حزب توده ایران که ترجمان آن هفته نامه مردم برای جوانان و سپس روزنامه رزم بود تشکیلات زنان (۱۳۲۲ش)، که ترجمان آن بیداری ما بود اتحادیه کشاورزان ایران و اتحادیه دهقانان ایران، با هدف متشکل کردن دهقانان و الغای نظام ارباب رعیتی. در۱۳۲۳ش نیزسازمان نظامیان حزب توده ایران مخفیانه تشکیل شد
نخستین همایش ایالتی حزب
نخستین همایش ایالتی حزب در تهران (مهر ۱۳۲۱)، وضع تشکیلات، امور مالی و مشی سیاسی حزب را بررسی و ماهیت طبقاتی حزب توده ایران را به عنوان حزب کارگران، دهقانان، روشنفکران و پیشه وران مشخص کرد. همچنین طرح برنامه و اساسنامه حزب نیز تکمیل شد. تشکیل حکومت دموکراتیک، تساوی حقوق سیاسی و اجتماعی زن و مرد، تقسیم بلاعوض املاک خالصه و بازخرید و تقسیم املاک اربابی در بین دهقانان، به رسمیت شناخته شدن اتحادیه های کارگری، و تصویب هشت ساعت کار روزانه، به طرح برنامه افزوده شد در همایش، کمیته مرکزی منحل شد و کمیته ایالتی تهران با پانزده عضو، موقتآ وظایف کمیته مرکزی را برعهده گرفت.
نخستین کنگره حزب
...
در پی اشغال ایران از سوی متفقین، کناره گیری رضاشاه از سلطنت و آزادی شماری از زندانیان و تبعیدیان سیاسی، جلسه مؤسسان حزب توده ایران در ۷ مهر ۱۳۲۰، با حضور برخی از رهبران و اعضای پیشین حزب کمونیست ایران، تنی چند از فعالان سیاسی عصر مشروطه و عده ای از اعضای گروه پنجاه وسه نفر، در تهران تشکیل شد و اعضای کمیته موقت مرکزی به ریاست سلیمان محسن اسکندری و عضویت ایرج اسکندری، جعفر پیشه وری، محمد یزدی، رضا روستا، عباس اسکندری، مرتضی یزدی، رضا رادمنش، عبدالحسین نوشین، محمد بهرامی، بزرگ علوی، علی امیرخیزی، علی کباری، ابوالقاسم موسوی و عبدالقدیر آزاد انتخاب شدند. طرح اساسنامه را پیشه وری نوشت و طرح مرامنامه را وی و ایرج اسکندری نوشتند. اگرچه سالها بعد ادعا شد که حزب توده ایران از ابتدا حزب طبقه کارگر بوده است. اما در طرح برنامه و اظهارنظرهای اولیه، حزبی غیرطبقاتی، ملی و دموکرات، طرفدار نظام مشروطه و پایبند به قانون اساسی قلمداد می شد
اهداف حزب
هدفهای حزب عبارت بود از: حفظ استقلال و تمامیت ایران، برقراری حکومت دموکراسی و تأمین حقوق فردی و اجتماعی، مبارزه با استبداد ، اصلاحات در نحوه استفاده از زمین و بهبود وضع کشاورزان، اصلاحات اساسی در امور فرهنگی و بهداری، برقراری تعلیمات اجباری و رایگان، تعدیل مالیاتها به نفع توده مردم، اصلاح امور اقتصادی و بازرگانی، توسعه صنایع و معادن و وسایل حمل ونقل، و ضبط اموال رضاشاه به نفع ملت ایران و به لحاظ سیاسی، مبارزه با فاشیسم و حمایت از متفقین در جنگ جهانی دوم کمیته مرکزی حزب توده با همکاری کوتاه مدت مصطفی فاتح و حمایت مالی شوروی و انگلیس، از بهمن ۱۳۲۰ تا آذر ۱۳۲۱ روزنامه مردم را برای مبارزه با فاشیسم و حمایت از متفقین منتشر کرد و از ۴ اسفند ۱۳۲۰ تا ۱۲ شهریور ۱۳۲۱، روزنامه سیاست را به عنوان ترجمان حزب انتشار داد. پس از آن روزنامه نامه رهبر و روزنامه نامه مردم، به عنوان ترجمان اصلی حزب توده ایران، منتشر شد از ۱۳۲۱ش تا بهمن ۱۳۲۷ جراید متعدد روزانه، هفتگی و ماهیانه (بشر، مردم آدینه، مردم ماهانه، مردم برای روشنفکران) در تهران انتشار یافت و در شهرستانها، شاهین، آذربایجان (هر دو در تبریز )، استوار ( قم )، صورت (رشت)، اردیبهشت، راستی (مشهد)، آهنگر (اصفهان)، و صفا (مازندران) منتشر گردید از مهر ۱۳۲۰ تا مهر ۱۳۲۵ افزون بر تهران، کمیته های محلی، ولایتی و ایالتی حزب در بیش تر مناطق شمالی و مرکزی و جنوبی کشور تشکیل شد و گسترش یافت. به منظور ساماندهی اقشار و طبقات جامعه، در اسفند ۱۳۲۱ اتحادیه کارگران ایران تشکیل شد که در ۱۱ اردیبهشت ۱۳۲۳، به همراه سه اتحادیه کارگری دیگر، شورای متحده مرکزی اتحادیه های کارگران و زحمتکشان ایران را، به ریاست رضا روستا، تشکیل دادند که ترجمان آن روزنامه ظفر بود. حزب توده همچنین سازمانهای گوناگونی تأسیس کرد که عبارت اند از: سازمان جوانان حزب توده ایران که ترجمان آن هفته نامه مردم برای جوانان و سپس روزنامه رزم بود تشکیلات زنان (۱۳۲۲ش)، که ترجمان آن بیداری ما بود اتحادیه کشاورزان ایران و اتحادیه دهقانان ایران، با هدف متشکل کردن دهقانان و الغای نظام ارباب رعیتی. در۱۳۲۳ش نیزسازمان نظامیان حزب توده ایران مخفیانه تشکیل شد
نخستین همایش ایالتی حزب
نخستین همایش ایالتی حزب در تهران (مهر ۱۳۲۱)، وضع تشکیلات، امور مالی و مشی سیاسی حزب را بررسی و ماهیت طبقاتی حزب توده ایران را به عنوان حزب کارگران، دهقانان، روشنفکران و پیشه وران مشخص کرد. همچنین طرح برنامه و اساسنامه حزب نیز تکمیل شد. تشکیل حکومت دموکراتیک، تساوی حقوق سیاسی و اجتماعی زن و مرد، تقسیم بلاعوض املاک خالصه و بازخرید و تقسیم املاک اربابی در بین دهقانان، به رسمیت شناخته شدن اتحادیه های کارگری، و تصویب هشت ساعت کار روزانه، به طرح برنامه افزوده شد در همایش، کمیته مرکزی منحل شد و کمیته ایالتی تهران با پانزده عضو، موقتآ وظایف کمیته مرکزی را برعهده گرفت.
نخستین کنگره حزب
...
wikifeqh: حزب_توده_ایران