حسن بن موسی نوبختی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] حسن بن موسی نوبختی، کنیه اش ابومحمد، متکلم و فیلسوف امامی مذهب قرن سوم و چهارم قمری می باشد.
خاندان نوبختی از خاندان های سرشناس امامی در عهد غیبت صغری بودند که ریشۀ ایرانی داشتند و افزون بر شهرت علمی، مناصب مهمی را نیز در دستگاه خلافت عباسی به دست گرفتند. حسن بن موسی از طرف مادر منتسب به خاندان نوبختی است و ابوسهل اسماعیل بن علی بن اسحق بن ابوسهل بن نوبخت (۲۳۷-۳۱۱ قمری)، متکلم نامدار امامیه، دایی اوست. از پدر نوبختی اطلاعی در دست نیست و نمی دانیم که او نیز از خاندان نوبختی بوده یا فرزند وی تنها به سبب انتساب مادر به نوبختی اشتهار یافته است.
ولادت و وفات
سال ولادت و وفات نوبختی نیز دانسته نیست. ابن ندیم تاریخ وفات نوبختی را در فهرست خود آورده بوده، اما در نسخه های موجود کتاب او، این عبارت ساقط شده است.با توجه به این که نجاشی زمان زندگی نوبختی را پیش و پس از سال سیصد یاد کرده، وی در دهۀ نخست قرن چهارم زنده بوده است.
اساتید
احتمالاً مهمترین استاد نوبختی، دایی او ابوسهل نوبختی بوده است که از دانشمندان و متکلمان نامدار شیعی به شمار می رود. نوبختی بعداً خود صاحب حلقۀ درسی مهمی در کلام و فلسفه گردید، چنانکه به نوشتۀ ابن ندیم جمعی از ناقلان کتاب های فلسفی، مانند ابوعثمان دمشقی و اسحاق بن حنین و ثابت بن قُرّه ، نزد او شاگردی کرده اند. از عناوین کتاب های نوبختی نیز برمی آید که وی با متکلمان معتزلی و امامی بزرگ و مشهور معاصر خود، مانند ابوعلی جُبّائی ، ابوالقاسم بلخی ، محمد بن عبدالله بن مَمَلک اصفهانی و ابن قبۀ رازی ، مناظره داشته است.برای نمونه، نجاشی به کتابی از وی اشاره کرده که در آن مجالس خود را با ابوالقاسم بلخی گرد آورده بوده است.
خط فکری
...

[ویکی شیعه] ابو محمد حسن بن موسی نَوبَختی، از متکلمان و فلاسفه امامیه قرن سوم و چهارم قمری. او از نخستین دانشمندان مسلمانی است که درباره ملل و نحل کتاب نوشته اند. نوبختی در دوره غیبت، با گرایش های فلسفی و آگاهی از اصول و مبانی اعتقادی فرقه های گوناگون، استدلال های عقلی را در تحکیم مبانی اعتقادی امامیه به کار گرفت. وی با متکلمان معتزلی و امامی مشهوری چون ابوعلی جبائی، ابوالقاسم بلخی، محمد بن عبدالله بن مَمَلک اصفهانی و ابن قبه رازی، مناظره داشته است.
نوبختی آثار متعددی نگاشت که برخی از آنها تا قرن هفتم هجری قمری موجود بوده است؛ فرق الشیعه تنها اثری است که از او بر جای مانده است.
خاندان نوبختی از خاندان های سرشناس امامی در دوره غیبت صغری بودند که ریشۀ ایرانی داشتند و افزون بر شهرت علمی، مناصب مهمی را نیز در دستگاه خلافت عباسی بر عهده گرفتند.

پیشنهاد کاربران

بپرس