حکم ایجابی

[ویکی فقه] حکم ایجابی یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای اثبات محمول برای موضوع یا حکم به ثبوت اتصال بین مقدم و تالی است.
حکم ایجابی در قضایای حملیه به معنای اسناد دادن، مرتبط کردن و ملحق کردن محمول به موضوع یا اثبات محمول برای موضوع است، به گونه ای که مشعر به تحقق محمول برای موضوع است و در قضایای شرطیه، حکم به ثبوت اتصال بین مقدم و تالی و یا انفصال میان آن دو است. به همین منوال می توان گفت حکم سلبی عبارت است از: سلب محمول از موضوع در قضیه حملیه یا حکم به سلب اتصال بین مقدم و تالی و یا سلب انفصال میان آن دو در قضایای شرطیه.
دیدگاه قطب الدین رازی
در شرح شمسیه در شرح این کلام: «و اما الحکم فهو اسناد امر الی آخر ایجابا او سلبا، و الایجاب هو ایقاع النسبة و السلب هو انتزاعها» آمده است: «بل نعنی بادراک الواقع ان یدرک ان النسبة واقعة و یسمی هذا الادراک حکما ایجابیا و بادراک عدم الوقوع ان یدرک ان النسبة لیست بواقعة و یسمی هذا الادراک حکما سلبیا» ؛ بدین سان حکم ایجابی در نظر قطب الدین رازی و کاتبی عبارت است از: «ادراک وقوع نسبت» و حکم سلبی عبارت است از: «ادراک لا وقوع نسبت».
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • خوانساری، محمد، منطق صوری.• قطب الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه.• مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.
...