حکم بیاضی

لغت نامه دهخدا

حکم بیاضی. [ ح ُم ِ ب َ ] ( ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) حکمی که تنها به امضاء یا مهر شاه یا امیری رسد و بدفاتر نگذرد، برای پنهان ماندن محتوی آن یا تسریع در ارسال و اجرای آن. صاحب غیاث گوید: یکی از اصناف حکم پادشاهی است و آن از حکم دفتری معتبر [ تر ] باشد. ( غیاث از مصطلحات ). و در تتمه برهان یا ملحقات برهان آمده است : علامی فهامی ، [ مراد شیخ ابوالفضل بن شیخ مبارک ناگوری است ] در آئین اکبری نوشته که چون برخی احکام سلطنت درنگ برنمی تابد از جهت تعجیل و اخفای راز، منشور مقدس تنهابه نگین شاهی پیرایه گیرد و از دفاتر نگذرد و آن راحکم بیاضی گویند. - انتهی. در وقت عرش آشیانی ، حکم بیاضی معتبرتر از احکام دفتری بود و در عهد اخلاف آن جناب کم رتبه شد و رسیدنش بنگین شاهی هم نمانده ، بمهرامرا باشد، لکن از دفتر نگذرد و از این جهت کم اعتبار است. و در بهار عجم عین عبارات فوق آمده است و پس از آن گوید: نظر به این معنی ، میرزا صائب فرموده :
تعجیل تیغ یار بود در هلاک ما
حکم بیاضی یی که بدفتر نمیرسد.
اگرچه حکم بیاضی بلندرتبه نبود
بدور گردن او اعتبار پیدا کرد.
صائب.

فرهنگ فارسی

حکمی که تنها با امضائ یا مهر شاه یا امیری رسد و بدفاتر نگذرد برای پنهان ماندن محتوی آن یا تسریع

پیشنهاد کاربران

بپرس