[ویکی فقه] خانه خدا (فیلم مستند). خانه خدا، فیلمی
مستند از مراسم حج که زمینه ساز جذب مخاطبان جدید برای سینمای ایران شد.
این فیلم ۹۶ دقیقه ای، که به طریقه ۳۵ میلیمتری رنگی فیلمبرداری و در ۱۳۴۵ش ساخته شد و در رمضان همان سال به نمایش درآمد، برگزاری مراحل مقدّماتی و مناسک حج تمتعِ زائران ایرانی و غیرایرانی را نمایش می داد. تا پیش از این فیلم، تصویر خانه خدا تنها در دو فیلم مستند ایرانی ثبت شده بود، یکی در سفرنامه برادران امیدوار و دیگری فیلمی به کارگردانی محمدعلی ایثاری که انگیزه ساخت فیلم خانه خدا بود.
روند ساخت فیلم
درباره روند ساخت خانه خدا که با اجازه ملک سعود، پادشاه عربستان سعودی، انجام شده بود، روایتهای گوناگونی وجود دارد. براساس تحقیقات مبتنی بر اظهارات عوامل فیلم و بدون اکتفا به عنوان بندی آن،
ابوالقاسم رضایی (۱۲۹۳ـ۱۳۷۵ش)، فرزند میرزاابراهیم خان صحاف باشی از اولین مؤسسان سالن سینما در ایران، تهیه و کارگردانی (نه با تعریف رایج) این اثر را به عهده داشت و جلال مقدّم (۱۳۰۸ـ۱۳۷۵ش) مشاور او بود، که به گفته
ابراهیم گلستان فقط در تهیه مقدّمات و اجازه سفر به عربستان نقش داشت. رضایی که پیشتر فیلمبردار و تدوینگر شماری آثار سینمایی بود، مدتی مدیریت استودیوی ایران فیلم را برعهده داشت و خانه خدا محصول همین استودیوست.
ویژگی مهم فیلم
ویژگی بارز و مؤثر این فیلم به گروه فیلمبرداری حرفهای آن باز می گردد که حاصل انتخاب هوشمندانه رضایی است. گروه فیلمبرداری را احمد شیرازی، نعمت حقیقی، محمدعلی ایثاری و عباس دستمالچی تشکیل می دادند. احمد شیرازی و
نعمت حقیقی به لحاظ درک بصری و شناخت از صحنه بندی (میزانسن)، قاببندی، ترکیببندی (کمپوزیسیون)، نوع حرکات دوربین و شیوه برخورد با مکان (لوکیشن) های واقعی و زائران، بخشی از کارگردانی را هنگام فیلمبرداری عهدهدار بودند. حضور این دو و تقسیم کار میان آنان و دو همکارشان خوراک تصویری مناسب و کاملی از مراحل مختلف مراسم حج فراهم ساخت که تدوینگر از آن برای شکلدهی یک فیلم مستند گزارشی، آمیخته با جذابیتهای بصری، استفاده فراوان کرد.
دست اندرکاران
...
