خرس اباد

[ویکی فقه] خُرساباد، محوطه ای باستانی در کردستان عراق و در شمال شرق موصل است.
شهرت و اهمیت این روستا به سبب وجود بقایای دژ و شهر معروف سارگن دوم (به آشوری: شروکین، حک: ۷۲۲ یا ۷۲۱ـ۷۰۵م)، امپراتور آشور جدید است که نزد باستان شناسان و محققان به دور ـ شروکین (دژ سارگن) معروف است. سارگن دوم که در آغاز سلطنت چند سالی شهر کالح (نمرود) را مرکز حکمروایی خود قرار داده بود، در بین سال های ۷۱۷ تا ۷۰۵ پیش ار میلاد تصمیم گرفت مرکز سیاسی و اداری کشور را در منطقه حاصلخیز خرساباد برپا کند. به این ترتیب شهر و دژ و قصر دور ـ شروکین در این منطقه بنا شد.
نقشه شهر
نقشه شهر تقریباً مربع، به ضلع حدود ۱۸۰۰ متر، بود و با دو حصار بیرونی به طول حدود هفت هزار متر و هفت دروازه و نیز برج و بارو و حصار درونی در بخش شمال شرقی که کاخ ها و معابد را دربر می گرفت، محصور شده بود. ارگ سلطنتی، در بلندترین نقطه به ارتفاع چهارده تا هجده متر، مشتمل بود بر کاخ سارگن و ساختمانهای باشکوه مقامات بلندپایه و یک زیگورات با دیوارهای رنگین و معبد رب النوع نبو که مجموعه کاملی را تشکیل می دادند. محوطه کاخ ها و معابد از هم مجزا بودند و یک پل آن ها را به هم متصل می کرد. امپراتوران آشور وظایف دنیوی و آیینی را با هم انجام می دادند، ولی در شهر سارگن اولویت با فضاهای سیاسی و اداری بود و بناهای آیینی، فرعی و منضم به کاخ ها بودند. در خرساباد دیوارها تمامآ خشتی بوده و آجر صرفآ در نمای دیوارها یا برای فرش کردن کف ها به کار رفته است.
مهم ترین آثار تاریخی
مهم ترین و چشمگیرترین آثار خرساباد، مجسمه های عظیمی است که ترکیبی از سر انسان و پیکر گاو (اسفنکس) را نمایش می دهد. این تندیس ها که نماد عظمت و قدرت امپراتوری آشور ، و نگهبان دروازه های کاخ بودند، تا از ورود ارواح پلید جلوگیری کنند. این تندیس های عظیم علاوه بر تزیین، وزن طاق هلالی زینت یافته با کاشی های الوان و براق دروازه را نیز بر گرده خود حمل می کردند. مهم ترین اسناد تاریخی به دست آمده از خرساباد نقش برجسته ها و سنگ نبشته هایی به خط میخی آشوری است که در آن ها فتوحات و جنگ های شاه آشور به تفصیل روایت شده است.
متروک شدن شهر
...

خُرساباد
شهری باستانی در شمال شرقی موصل، در کردستان عراق. براساس یافته های باستان شناسی، خرساباد با شهر دورشروکین، پایتخت سارگون دوّم، پادشاه آشور (حک: ۷۲۲ـ۷۰۵پ م)، تطبیق می کند. دورشروکین از نخستین شهرهای جهان باستان است که با نقشه ای از پیش طراحی شده ساخته شد. سناخریب، پسر و جانشین سارگون، پایتخت را از دورشروکین به نینوا منتقل کرد. در معماری این شهر اولین بار نشانه های فاصله گذاری بین ایزدان و انسان مشاهده می شود. کاوش در خرساباد را پُل امیل بوتا (۱۸۰۲ـ۱۸۷۰) باستان شناس و دیپلمات فرانسوی، به منظور یافتن آثار آشوری آغاز کرد و فعالیت های او (۱۸۴۳) اساس کاوش در معماری بین النهرین شد. ویکتور پلاس (۱۸۱۹ـ۱۸۷۵) آشورشناس و دیپلمات دیگر فرانسوی، دنبالۀ کار بوتا را گرفت (۱۸۵۱ـ۱۸۵۵) و تندیس های عظیم از سارگون و گاوهای بالدار نگهبان کاخ او را یافت، که همه به موزۀ لوور پاریس منتقل شد. در ۱۹۳۲ نیز کاشی های منقوش و الواح بسیار به خط میخی و زبان عیلامی، متعلق به دورۀ حدود ۲۰۰ تا ۷۳۰پ م، در خرساباد به دست آمد. آثار باستانی به دست آمده از این منطقه در شمار ارزنده ترین منابع تاریخ و هنر فلات ایران، بین النهرین و آناتولی در هزاره اول پیش از میلاد است. خرساباد در حملات ۶۱۲پ م مادها تاراج و نابود شد. یاقوت حموی از خرساباد (به نام خرستاباد) و شهری ویران در نزدیک آن، به نام صرعون یاد می کند که احتمالاً تصحیفی از صرغون (صورتی از نام سارگون) است.