خرس بزرگ
لغت نامه دهخدا
دانشنامه آزاد فارسی
خرس بزرگ (صورت فلکی)
رجوع شود به:دب اکبر
رجوع شود به:دب اکبر
wikijoo: خرس_بزرگ
پیشنهاد کاربران
خرس بزرگ یا دُبّ اکبر ( Big Dipper = Ursa Major= Great Wain ) یا هفت اورنگ نام یکی از صورت های فلکی است. خرس بزرگ یکی از معروفترین صورت فلکی های آسمان و همچنین مهم ترین صورت فلکی فروردین ماه است. پنج ستاره کاسه آبگردان آن با یکدیگر در ارتباط هستند و در یک جهت و با یک سرعت در فضا حرکت می کنند. شکل و وضعیت این صورت فلکی هر ۱۰۰٫۰۰۰ سال یکبار تغییر می کند و آن به این دلیل است که وضعیت دو ستاره انتهائی دسته آبگردان که عناق و قائد نام دارند نسبت به پنج ستاره دیگر عوض می شود.
... [مشاهده متن کامل]
یکی از نخستین نام هایی که به این صورت فلکی داده شد «خرس بزرگ» بود که عربی آن «دب اکبر» می شود. نام علمی این صورت فلکی هم ترجمهٔ لاتینی خرس بزرگ یعنی ursa major است. دلیل این نام روشن نیست زیرا که ناظر به سختی می تواند طرح بدن خرس یا حیوان دیگری را در این صورت تصور کند. نام های دب اکبر و آب گردان هنوز مصطلح اند. در عربی آن را بنات النعش هم می خوانند. در انگلستان این صورت را گاوآهن یا ارابه نامند. در پارسی نیز این صورت فلکی هفت اورنگ است.
ستاره های خرس بزرگ
هفت ستارهٔ پرنور نقش دب اکبر ( آبگردان یا ملاقه ) را پدید می آورند. چهار ستاره که کاسه را تشکیل می دهند با نام های دبه ( ظهر دب اکبر ) ، مراق، فخذ و مغرز معروف اند که همه اسامی عربی اند. دبه به معنای خرس است و مراق به معنی گرده و فخذ و مغرز به ترتیب به معنای ران و بن دم خرس اند. ستاره هایی که دستهٔ آب گردان را تشکیل می دهند به نام های قائد، عناق، و جون موسوم اند و باز هم نام های عربی به معنای جلودار و بزغاله اند. در نزدیکی عناق ستاره کوچک سُها قرار دارد. اعراب این دو ستاره را اسب و سوار می نامیدند. روشنی ظاهری هفت ستارهٔ آب گردان با هم فرق می کند: دبه پر نورترین آن ها و مغرز کم فروغ ترین شان است.
جهت یابی با خرس کوچک و خرس بزرگ
ستاره قطبی در انتهای صورت فلکی خرس کوچک است که به کمک امتداد ستارگان مراق و دبه خرس بزرگ شناخته می شود.
افسانه ها
بنابر افسانه های کهن یونانی خرس نشان دهندهٔ کالیستو دختر شاه آرکادیا و معشوقهٔ ژوپیتر بود و ژوپیتر برای حفاظتش او را به شکل خرسی در آورد و بر آسمان ها نهاد.
بنابر افسانه ای دیگر روح بزرگ خرس بزرگ را با قصد وعمد بر آسمان نهاد تا گاهشمار خرس های زمینی باشد در نیم سالی که خرس بزرگبر ارتفاعی کم جای دارد همهٔ خرس های زمینی در غارهای خود می مانند و خود را گرم نگه می دارند. وقتی خرس بزرگ در آسمان اوج می گیرد خرس ها نیز غارهایشان را ترک می کنند زیرا تابستان آغاز شده.
دانستنی های دیگر
با نگاه دقیق تر به دب اکبر شاهد حضور چند کهکشان در آن هستیم، در قسمت شمالی آن M۸۱ و M۸۲ حضور دارند که در حدود ۱۰ میلیون سال نوری از ما فاصله دارند. M۸۱ یک کهکشان مارپیچی از قدر هفتم است که با دوربین های کوچک به شکل بیضوی و به رنگ شیری–سفید دیده می شود. M۸۲ را هم که یک کهکشان مارپیچی است می توان با دوربین های دو چشمی مشاهده نمود اما نسبت به M۸۱ کوچک تر و دارای فقط ۲۵ درصد از درخشندگی M۸۱ است.
منابع
کتاب نجوم به زبان ساده - مایر دگانی
آکادمی علوم فضایی ایران
از ویکی پدیا
... [مشاهده متن کامل]
یکی از نخستین نام هایی که به این صورت فلکی داده شد «خرس بزرگ» بود که عربی آن «دب اکبر» می شود. نام علمی این صورت فلکی هم ترجمهٔ لاتینی خرس بزرگ یعنی ursa major است. دلیل این نام روشن نیست زیرا که ناظر به سختی می تواند طرح بدن خرس یا حیوان دیگری را در این صورت تصور کند. نام های دب اکبر و آب گردان هنوز مصطلح اند. در عربی آن را بنات النعش هم می خوانند. در انگلستان این صورت را گاوآهن یا ارابه نامند. در پارسی نیز این صورت فلکی هفت اورنگ است.
ستاره های خرس بزرگ
هفت ستارهٔ پرنور نقش دب اکبر ( آبگردان یا ملاقه ) را پدید می آورند. چهار ستاره که کاسه را تشکیل می دهند با نام های دبه ( ظهر دب اکبر ) ، مراق، فخذ و مغرز معروف اند که همه اسامی عربی اند. دبه به معنای خرس است و مراق به معنی گرده و فخذ و مغرز به ترتیب به معنای ران و بن دم خرس اند. ستاره هایی که دستهٔ آب گردان را تشکیل می دهند به نام های قائد، عناق، و جون موسوم اند و باز هم نام های عربی به معنای جلودار و بزغاله اند. در نزدیکی عناق ستاره کوچک سُها قرار دارد. اعراب این دو ستاره را اسب و سوار می نامیدند. روشنی ظاهری هفت ستارهٔ آب گردان با هم فرق می کند: دبه پر نورترین آن ها و مغرز کم فروغ ترین شان است.
جهت یابی با خرس کوچک و خرس بزرگ
ستاره قطبی در انتهای صورت فلکی خرس کوچک است که به کمک امتداد ستارگان مراق و دبه خرس بزرگ شناخته می شود.
افسانه ها
بنابر افسانه های کهن یونانی خرس نشان دهندهٔ کالیستو دختر شاه آرکادیا و معشوقهٔ ژوپیتر بود و ژوپیتر برای حفاظتش او را به شکل خرسی در آورد و بر آسمان ها نهاد.
بنابر افسانه ای دیگر روح بزرگ خرس بزرگ را با قصد وعمد بر آسمان نهاد تا گاهشمار خرس های زمینی باشد در نیم سالی که خرس بزرگبر ارتفاعی کم جای دارد همهٔ خرس های زمینی در غارهای خود می مانند و خود را گرم نگه می دارند. وقتی خرس بزرگ در آسمان اوج می گیرد خرس ها نیز غارهایشان را ترک می کنند زیرا تابستان آغاز شده.
دانستنی های دیگر
با نگاه دقیق تر به دب اکبر شاهد حضور چند کهکشان در آن هستیم، در قسمت شمالی آن M۸۱ و M۸۲ حضور دارند که در حدود ۱۰ میلیون سال نوری از ما فاصله دارند. M۸۱ یک کهکشان مارپیچی از قدر هفتم است که با دوربین های کوچک به شکل بیضوی و به رنگ شیری–سفید دیده می شود. M۸۲ را هم که یک کهکشان مارپیچی است می توان با دوربین های دو چشمی مشاهده نمود اما نسبت به M۸۱ کوچک تر و دارای فقط ۲۵ درصد از درخشندگی M۸۱ است.
منابع
کتاب نجوم به زبان ساده - مایر دگانی
آکادمی علوم فضایی ایران
از ویکی پدیا