[ویکی فقه] حکم خمس در دوره غیبت در دو مقوله وجود حکومت اسلامی و نبود آن مورد بررسی قرار گرفته است.
در دوره غیبت دوانگاره زیر در ذهن مجسم می شود:۱. حکم خمس، در نبودن حکومت اسلامی.۲. حکم خمس، با وجود حکومت اسلامی.آیا حکم خمس و وظیفه شیعیان، در این دو فرض، تفاوت دارد.و یا این که تفاوتی در بین نیست؟
حکم خمس در نبود حکومت اسلامی
خمس از آن مقام امامت و بودجه حکومت اسلامی است.براین اساس، ممکن است برخی بپندارند، در زمانی که حکومتی و حاکم مبسوط الیدی وجود ندارد، پرداخت خمس لازم نیست.ولی این دیدگاه، بر خلاف اطلاق دلیلهای خمس، از کتاب و سنت است و برخلاف سیره و روش ائمه علیه السّلام . ائمه علیه السّلام ، با این که حق آنان به دست حاکمان ستم پیشه، غصب شده بود و بیشتر در تقیه به سر می بردند، خمس را مطالبه می کردند و برای جمع آوری آن، نماینده می گماردند. (وان کان (امام) حاضرا غیر مبسوط الید کازمنة الائمة والغیبة الصغری، او غائبا کهذا الزمان فالاقوی ایضا عدم سقوطه وهو المعروف بین الاصحاب رضوان الله علیهم.). با این که گماردن نماینده ممکن بود، مشکلاتی بیافریند. در بحث سیره امامان علیه السّلام تا اندازه ای به این مساله اشاره کردیم.بنابراین، فقها در دوره غیبت، همانند ائمه علیه السّلام در آن هنگام که قدرت و نفوذی نداشتند، باید عمل کنند. یعنی برخی از شؤون حکومت را که سر پرستی آن را در توان دارند، بر عهده گیرند. از جمله دریافت خمس و هزینه کردن آن.
← سرپرست امر خمس در دوره غیبت
خمس حق الاماره و از آن منصب امامت است. در دوره غیبت، هر فقیه جامع الشرایطی که در راس حکومت قرار گرفت، به گونه طبیعی خمس در اختیار او قرار می گیرد.دراین فرض، جایی برای آرای گوناگون دیگری که در کتابهای فقهی در باره خمس در دوره غیبت آمده باقی نمی ماند، چرا که در فرض نبود حکومت و این که خمس، ملک شخصی امام و گروههای سه گانه سادات است، آن نظرها، جایی دارند.براساس دلیلهای ولایت فقیه، همه اختیارات حکومتی پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم و ائمه علیه السّلام در عصر غیبت به فقیه واگذار شده است. بنابراین، همان گونه که این بودجه در زمان حیات پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم و ائمه علیه السّلام در اختیار آنان قرار می گرفت، در زمان غیبت نیز باید در اختیار ولی فقیه قرار گیرد.(لما کان المرجع فی امر الخمس هو الامام علیه السلام، ففی عصر الغیبة یرجع فیه الی الحاکم حیث انه الحجة من قبله، ویوصل الیه کله وهو یصرفه فی مصارفه. )چون اختیار دار خمس، در دوره حضور، امام علیه السّلام است، در عصر غیبت، باید حاکم اسلامی سرپرست آن گردد؛ زیرا او حجت از سوی امام علیه السّلام است. پس باید، همه خمس به او داده شود، تا هزینه کند.
اختیارات ولی فقیه از نظر امام خمینی
...
در دوره غیبت دوانگاره زیر در ذهن مجسم می شود:۱. حکم خمس، در نبودن حکومت اسلامی.۲. حکم خمس، با وجود حکومت اسلامی.آیا حکم خمس و وظیفه شیعیان، در این دو فرض، تفاوت دارد.و یا این که تفاوتی در بین نیست؟
حکم خمس در نبود حکومت اسلامی
خمس از آن مقام امامت و بودجه حکومت اسلامی است.براین اساس، ممکن است برخی بپندارند، در زمانی که حکومتی و حاکم مبسوط الیدی وجود ندارد، پرداخت خمس لازم نیست.ولی این دیدگاه، بر خلاف اطلاق دلیلهای خمس، از کتاب و سنت است و برخلاف سیره و روش ائمه علیه السّلام . ائمه علیه السّلام ، با این که حق آنان به دست حاکمان ستم پیشه، غصب شده بود و بیشتر در تقیه به سر می بردند، خمس را مطالبه می کردند و برای جمع آوری آن، نماینده می گماردند. (وان کان (امام) حاضرا غیر مبسوط الید کازمنة الائمة والغیبة الصغری، او غائبا کهذا الزمان فالاقوی ایضا عدم سقوطه وهو المعروف بین الاصحاب رضوان الله علیهم.). با این که گماردن نماینده ممکن بود، مشکلاتی بیافریند. در بحث سیره امامان علیه السّلام تا اندازه ای به این مساله اشاره کردیم.بنابراین، فقها در دوره غیبت، همانند ائمه علیه السّلام در آن هنگام که قدرت و نفوذی نداشتند، باید عمل کنند. یعنی برخی از شؤون حکومت را که سر پرستی آن را در توان دارند، بر عهده گیرند. از جمله دریافت خمس و هزینه کردن آن.
← سرپرست امر خمس در دوره غیبت
خمس حق الاماره و از آن منصب امامت است. در دوره غیبت، هر فقیه جامع الشرایطی که در راس حکومت قرار گرفت، به گونه طبیعی خمس در اختیار او قرار می گیرد.دراین فرض، جایی برای آرای گوناگون دیگری که در کتابهای فقهی در باره خمس در دوره غیبت آمده باقی نمی ماند، چرا که در فرض نبود حکومت و این که خمس، ملک شخصی امام و گروههای سه گانه سادات است، آن نظرها، جایی دارند.براساس دلیلهای ولایت فقیه، همه اختیارات حکومتی پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم و ائمه علیه السّلام در عصر غیبت به فقیه واگذار شده است. بنابراین، همان گونه که این بودجه در زمان حیات پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم و ائمه علیه السّلام در اختیار آنان قرار می گرفت، در زمان غیبت نیز باید در اختیار ولی فقیه قرار گیرد.(لما کان المرجع فی امر الخمس هو الامام علیه السلام، ففی عصر الغیبة یرجع فیه الی الحاکم حیث انه الحجة من قبله، ویوصل الیه کله وهو یصرفه فی مصارفه. )چون اختیار دار خمس، در دوره حضور، امام علیه السّلام است، در عصر غیبت، باید حاکم اسلامی سرپرست آن گردد؛ زیرا او حجت از سوی امام علیه السّلام است. پس باید، همه خمس به او داده شود، تا هزینه کند.
اختیارات ولی فقیه از نظر امام خمینی
...
wikifeqh: خمس_در_دوره_غیبت