دامپروری در افغانستان

حدود ۸۰٪ مردم افغانستان به زراعت و دامپروری اشتغال دارند. عموماً پرورش دام و طیور در روستاها توسط زنان انجام می شود. صاف کردن پشم تار ساختن و بافتن قالی، گلیم، نگهداری گاو، تولید لبنیات و حفاظت از حیوانات کار زنان است. تولید محصولات دامداری نه تنها زندگی روستاییان را می چرخاند بلکه نیازمندی شهرها را نیز مرتفع می نماید. اصولاً دامداری یک شغل و بخش بزرگ از اقتصاد افغانستان را تشکیل می دهد. بدین منظور در طی بیشتر از ۴۰ سال گذشته دولت و سازمان های مرتبط کشاورزی در اصلاح نسل، پرورش حیوانات و تهیهٔ لبنیات سالم برنامه هایی داشته اند. در وزارت کشاورزی افغانستان ( وزارت زراعت ) معاونتی به نام «مالداری» وجود دارد. تحت اداره و مدیریت این اداره، مراکز دامپزشکی و مدیریت های واکسن سازی فعالیت دارند. این مراکز در اکثر ولایات افغانستان فعال اند. در ماه دسامبر سال ۲۰۰۳ سازمان غذا و کشاورزی جهان فائو نخستین سرشماری دامداری را در افغانستان اجرا نمود. این پژوهش در ۳۷٬۶۰۰ قریه که دارای ۳ میلیون نفر جمعیت بود صورت گرفت. هزینهٔ این پژوهش که مبلغ ۳۸۰٬۰۰۰ دلار بود، توسط دولت ایتالیا پرداخته شد. در نتیجه اثبات گردید که اصلاح سازی حیوانات افغانستان به طور طبیعی مدت ۱۰ سال و بیشتر ضرورت دارد. علت کم شدن حیوانات در افغانستان خشکسالی ها و جنگ های چندین ساله بوده است. در سال ۲۰۰۳ افغانستان دارای ۳٫۷ میلیون گاو، ۸٫۸ میلیون گوسفند، ۷٫۳ میلیون بز، ۱٫۶ میلیون مرکب، ۱۸۰٬۰۰۰ شتر، ۱۴۰٬۰۰۰ اسب، ۱۲٫۲ میلیون مرغ، مرغابی، بوقلمون و کبک زرین داشت. [ ۱] پراکنش گاو، گوسفند و اسب در شمال افغانستان، پرندگان در صفحات مرکزی، گاومیش در جلال آباد، غژگاو در ولایت بدخشان نسبت به سایر نقاط افغانستان بیشتر می باشد. کوچی ها مالکان ۷۴٫۶٪ گوسفند ۵۱٫۹٪ بز و ۱٪ گاو افغانستان می باشند. [ ۲] [ ۳]
دامپروری در اقتصاد افغانستان از اهمیت خاصی برخودار می باشد. پوست، روده و پشم اقلام مهم صادراتی این کشور را تشکیل می دهند. قبل از جنگ ۶۶ درصد صادرات افغانستان را محصولات کشاورزی و دامی تشکیل می داد، از جمله محصولات نباتی ۵۰ درصد و محصولات حیوانی ۱۶٪ و پشم۱۰٪ این صادرات را تشکیل می داد. عواید محصولات کشاورزی و دامی قبل از جنگ ۱۱۵ میلیارد افغانی و پس از جنگ ۱۱۸ میلیون دلار گردیده است بر خلاف واردات ۶۱۶ میلیون دلار گردیده است. در این صورت افغانستان ۲٫۳ میلیارد دلار مقروض می گردد. در طول تاریخ ساکنان این کشور از حیوانات نه تنها به منظور گوشت بلکه به مقاصد پوست، پشم، لبنیات، ترابری، کشاورزی، خریدوفروش، ورزش و غیره نیز استفاده کرده اند. گوشت دارای آمینو اسیدهای ضروری بوده که در رشد و نمو بدن انسان حایز اهمیت می باشد. افغانستان در سال های ۱۹۹۰–۱۹۹۵ حدود ۲۲ میلیون گوسفند، ۳٫۶ میلیون گاو و ۸٫۹ میلیون بز داشت. در طی سال های خشونت و خشکسالی تولید گوسفند، گاو و سایر حیوانات روند نزولی را پیموده است. در صورتی که علفزارهای خشک شده دامنه های هندوکش دوباره احیا گردد مساحت مراتع و چراگاه ها دوباره به ۳۱ میلیون هکتار یعنی ۴۹٪ خواهد رسید[ ۴] که تقریباً نصف وسعت سرزمینی کشور را تشکیل می دهد. طبق ارزیابی متخصصین کشاورزی، افغانستان گنجایش ۳۱۰ میلیون دام را به شرحی که در ادامه می آید، دارد: ۱۱۰ میلیون گاو، صد میلیون گوسفند، ۱۰۰میلیون سایر حیوانات و پرندگان. پس از سال ۲۰۰۲ سازمان های USAID  ; UNDP, WORLD BANK و سازمان کشورهای اسلامی تلاش ورزیدند تا در وضع کشاورزی و دامپروری بهبود به وجود آورند. دو سازمان مردم نهاد ( NGO ) در بخش حیوانات و ۴۰ سازمان مردم نهاد ( NGO ) در بخش مرغداری فعالیت هایی را انجام دادند که ثمر بخش بوده است.