در خدمت و خیانت روشنفکران

دانشنامه عمومی

در خدمت و خیانت روشنفکران کتابی از جلال آل احمد است که در سال ۱۳۴۳ خورشیدی نوشته شد[ ۱] و نخستین بار در سال ۱۳۴۷ خورشیدی منتشر گردید. [ ۲] آل احمد در این کتاب به بررسی مفهوم روشن فکری، پایگاه های طبقاتی آن در ایران، و بررسی عملکرد روشنفکران ایرانی پرداخته است. [ ۳] جلال آل احمد در این کتاب به ذکر مصادیق روشنفکری از لحاظ خودش نیز پرداخته است. وی در این راستا، ابتدا پیامبران را در سرلوحه لیست روشنفکران قرار می دهد و در مراتب بعدی، از کسانی همچون سیاوش، شخصیت اساطیری ایران که خونش بیگناه ریخته شد، گئومات، زرتشت، مانی، مزدک، بزرگمهر و خاندان برمکی نام می برد و بعد در دورهٔ اسلامی هم به شخصیت هایی مثل فردوسی، ابوریحان بیرونی، ابوعلی سینا، ناصرخسرو، خیام، حسن صباح و مولوی اشاره می کند و این لیست را ادامه می دهد تا برسد به سید جمال اسدآبادی، قائم مقام فراهانی و میرزا تقی خان امیرکبیر. البته آل احمد افرادی مثل سعدی، عنصری، فرخی و قاآنی را هم مستعد روشنفکر شدن می داند، ولی معتقد است که آن ها از برخی از صفات لازم برخوردار نبوده اند و در نتیجه، نمی توانند در لیست مربوطه جایی داشته باشند. در این لیست، اسامی شخصیت های غیرایرانی مثل ژان پل سارتر، برتراند راسل، آندره ژید، آنتونیو گرامشی و ریمون آرون هم دیده می شود. علاوه بر این، شخصیت هایی مثل ملک المتکلمین، کسروی، ملک الشعرای بهار، دهخدا، دکتر مصدق، نیما و خلیل ملکی هم در لیست روشنفکران ایرانی جلال آل احمد قرار دارند. [ ۴]
آل احمد در این کتاب به نقل سخنرانی از خمینی در سال ۱۳۴۳ پرداخته است و پس از اشاره به این موضوع که هرگاه روشنفکر و روحانی همراه هم بوده اند به پیروزی دست یافته اند، انگیزهٔ اصلی نوشتن کتاب را ادای دین به خونی که در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ از مردم تهران ریخته شد دانسته است. [ ۵]
به گفتهٔ حسین شیخ رضایی، در خدمت و خیانت روشنفکران پس از سه مقاله دیگر و غرب زدگی، سومین کتاب نظری آل احمد است که از دو اثر پیشین مفصل تر است. [ ۶]
عکس در خدمت و خیانت روشنفکران
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

پیشنهاد کاربران

بپرس