درشتی

درشتی نام یک مجموعه داستان است که توسط علی اشرف درویشیان نوشته شده است. این مجموعه داستان از ۱۰ داستان کوتاه تشکیل شده و نخستین بار در سال ۱۳۷۳ توسط انتشارات چشمه منتشر شده است. درویشیان در سال ۱۳۷۷ ویراست دومی از این مجموعه داستان منتشر کرد.
درویشیان در این مجموعه اندکی از رئالیسم کارهای پیشین اش فاصله گرفته و به سبب استفاده از فرم در روایت داستان ها اثری متفاوت از کارهای پیشین خود خلق کرده است. با این حال او در این مجموعه هم به مسائل و زندگی فرودستان و انسان های حاشیه ای جامعه می پردازد و نگاه انتقادی خود را حفظ کرده است. [ ۲] مجموعه داستان درشتی نخستین مجموعه داستان درویشیان پس از رخداد جنگ ایران و عراق و جنگ در کردستان ایران است و به همین دلیل تأثیر این دو رخداد در این مجموعه دیده می شود. فلاکت و تیره روزی فاجعه آمیز درون مایهٔ اصلی و پس زمینهٔ کدر و تاریک بیشتر داستان های این مجموعه را تشکیل می دهد. درویشیان به بیماری، آوارگی، تنهایی، از دست دادن عزیزان و مرگ افراد عادی و مردم فرودست در جریان این رخدادها می پردازد و از این نظر شکلی از ادبیات جنگ را خلق می کند که از ادبیات رسمی و دولتی جنگ متفاوت است. در ۵ داستان از این مجموعه تأثیر جنگ دیده می شود. [ ۳] به جز داستان شبح، ۹ داستان دیگر تصاویری از زندگی مردم کرد را در دههٔ ۱۳۶۰ نشان می دهند. اعدام های جمعی سرپایی، شکنجه ها، تواب ها، جنگ، موشک باران شهرها و روستاها، بمباران شیمیایی شهرهای کردستان توسط ارتش صدام و . . . از جمله مسائلی است که مضمون اصلی داستان های درشتی را تشکیل می دهد. [ ۴] [ ۲]
داستان درشتی نخستین داستان این مجموعه است که نام کتاب نیز از آن گرفته شده است. درویشیان این داستان را با نگاه کردن به عکس معروف جهانگیر رزمی از اعدام نیروهای انقلابی در کردستان به دستور خلخالی نوشته است. او کوشیده تا این عکس معروف را دراماتیزه کرده و آن را در قالب داستانی با مایه های سورئالیستی روایت کند. [ ۵] [ ۶]
داستان درشتی از زبان پسرکی روایت می شود که در یک روز بارانی برای بریدن نی و درست کردن قلم درشتی به نیزاری آمده است. او ناگهان متوجه می شود که نی ها به خون آغشته می شوند. پسرک از سوراخ نی ای که بریده است به آن سوی نیزار می نگرد و هشت مرد را مشاهده می کند که تیرباران می شوند. در واقع پسرک نظاره گر تصویر اعدام دسته جمعی کردها در سال ۱۳۵٨ در فروگاه سنندج می شود. در ادامهٔ داستان، قلم درشتی که از نی آغشته بخون ساخته شده بود سرمشق استاد را نمی نویسد، بلکه به طور خودکار سرمشق دیگری می نویسد که در واقع تکلیف تاریخی قلم است:[ ۶]