دره التاج

فرهنگ اسم ها

لغت نامه دهخدا

( درةالتاج ) درةالتاج. [ دُرْ رَ تُت ْتا ] ( ع اِ مرکب ) مرواریدی که بر تاج نصب کنند. گوهر افسر. بزرگترین مرواریدهای تاج پادشاهی. ( ناظم الاطباء ) : الملک بن الملک... درة تاج الممالک انسان عین العالم... ابوالفتح محمدشاه. ( منشآت خاقانی چ دانشگاه ص 326 ). مغیثةالحجیج والحرمین درةالتاجین... فخر آل بهرام بتول الایام... ( منشآت خاقانی ص 122 ).
که روشن شود روی چون عاج او
شود روشنک درةالتاج او.
نظامی.
زمین بوس او درةالتاج تست.
نظامی.
آن پری رخ که بود مهترشان
درةالتاج عقد گوهرشان.
نظامی.
تو بر باغ هفت چرخ کهن
درةالتاج عقل و تاج سخن.
نظامی.

فرهنگ فارسی

دره التاج لغره الدباج . کتابی است بفارسی تالیف قطب الدین محمود شیرازی که آنرا بخواهش امیر دباج فرمانروای گیلان تدوین کرده ( بین ۶۹۳ و ۷۹۵ ه. ق. ) و آن مشتمل است بر خاتمه در فضیلت علم جمله اول در علم منطق جمله دوم در فلسفه جمله سوم در علم اسفل یا طبیعی جمله چهارم در علم اوسط یا ریاضی جمله پنجم در علم اعلی و خاتمه در اصول و فروع دین و حکمت عملی .این کتاب در تهران بطبع رسیده .
( اسم ) مرواریدی که بر تاج نصب کنند گوهر افسر ( شاهان ) : (( آن پری رخ که بود مهترشان دره التاج عقد گوهرشان . ) ) ( هفت پیکر )
مرواردی که بر تاج نصب کنند گوهر افسر بزرگترین مروارید های تاج پادشاهی

فرهنگ عمید

( درةالتاج ) بزرگ ترین مرواریدهای تاج، مروارید درشتی که بر تاج پادشاهی نصب می کنند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] درة التاج با نام کامل «درة التاج لغرة الدباج»، تألیف قطب الدین محمود بن ضیاء الدین مسعود شیرازی(633-710ق)، معروف به قطب الدین شیرازی، کتابی است به زبان فارسی و با موضوع فلسفه اسلامی. محمد مشکوة مصحح بخش نخست کتاب است. قطب الدین شیرازی در این کتاب پنج جلدی، ضمن بیان مباحث مقدماتی، مباحث فلسفه اسلامی به معنی عام آن که شامل منطق، امور عامه، طبیعیات و الهیات می شود را بیان کرده است.
برای این کتاب نام های دیگری از قبیل «غرة التاج»، «انبان ملاقطب» و «همیان ملا قطب» نیز ذکر شده است و به مناسبت اینکه این کتاب دوازده علم را شامل می شود آن را به «انموذج العلوم» نام گذاری کرده اند.
این کتاب بین سال های 693 تا 705 نوشته شده است.
همان طور که خود نویسنده در مقدمه کتاب بیان کرده، این کتاب را به درخواست فرمانروای گیلان، امیر دباج، نوشته است لذا نام آن را درة التاج لغرة الدباج نام گذاری کرده است.
کتاب، دارای مقدمه مفصلی از مصحح (سید محمد مشکات)، مقدمه مؤلف و محتوای مطالب در پنج جلد به ترتیب ذیل است؛ جلد اول (مقدمه) در سه فصل، جلد دوم (منطق) هفت مقاله، جلد سوم (فلسفه اولی) شامل دو فن (امور عامه و اقسام اعراض وجودی و اعتباری) که هرکدام دربردارنده هفت مقاله هستند، جلد چهارم (علم طبیعی) دربردارنده دو فن (اجسام طبیعی و نفوس و صفات و آثار آن) و جلد پنجم (علم الهی) شامل دو فن (عقول و آثار آن... و واجب الوجود و صفاتش). مسلماً بخشی از قسمت منطق و فلسفه کتاب حاضر، از مصنفات شهاب الدین سهروردی و شاید بخشی هم از شجرة الالهیة شهروزی اقتباس شده است. فن اول از جمله چهارم عین کتاب اقلیدس با اضافاتی از خود مصنف است. فن دوم از جمله چهارم تلخیص مجسطی بطلمیوس است که به دست عبدالملک بن محمد شیرازی انجام شده و مصنف آن را ترجمه کرده است. او در فن چهارم که در علم موسیقی است از موسیقی فارابی و گفتار ابن سینا در موسیقی (در شفا یا رساله مستقل او درباره موسیقی)، رسائل عبدالمؤمن به ویژه شرفیه، استفاده کرده است. مأخذ عمده قطب اول از خاتمه کتاب، اربعین و اسرار التنزیل فخر رازی است. مباحث حکمت عملی ترجمه فصول مدنی فارابی و رساله شیخ ابوعلی در اخلاق است. او در نوشتن خاتمه کتاب که درباره سیر و سلوک است از «تحفة البررة فی المسائل العشرة» بغوی و «نفحات الانس» جامی بهره برده است.
در مقدمه مصحح شرح حال مصنف، توضیحاتی درباره این اثر و چگونگی تحقیق و تصحیح آن به همراه چند تصویر از نسخ خطی آمده است.

پیشنهاد کاربران

درَّه التّاج :درخشانترین و گرانبهاترین مروارید تاج و گردنبند.
نوبر باغ هفت چرخ کهن
دره التاج عقل و تاج سخن
هفت پیکر نظامی، تص دکتر ثروتیان، ۱۳۸۷، ص۸۳.

بپرس