دره التنزیل و غره التاویل

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] درة التنزیل و غرة التاویل (کتاب). درة التنزیل و غرة التاویل یا عنوان دیگر فی بیان الایات المتشابهات فی کتاب الله العزیز اثر مهم و معروف ابو عبدالله محمد بن عبدالله الخطیب اسکافی (ابوعبدالله رازی) می باشد.
درة التنزیل و غرة التاویل یا عنوان دیگر فی بیان الایات المتشابهات فی کتاب الله العزیز اثر مهم و معروف ابو عبدالله محمد بن عبدالله الخطیب اسکافی (ابوعبدالله رازی) می باشد. موضوع اصلی این کتاب آیات متشابه لفظی است و نویسنده، آیات متشابه قرآن را با یکدیگر مقایسه نموده و در این راستا، برای تبیین اختلاف و تفاوت ظاهری آیات از علوم ادبی،علوم قرآنی و تفسیر بهره برده است. هدف نویسنده در این کتاب، اثبات این حقیقت است که در قرآن تکرار بی فایده وجود ندارد و هر آیه دارای پیامی مستقل است که با آیه مشابهش فرق می کند، هر چند که الفاظ آنها شبیه هم هستند. این اثر اسکافی در قرآن پژوهی مجموعه ای از امالی اوست که به روایت و نقل ابراهیم بن علی بن محمد معروف به ابن ابی الفرج اردستانی می باشد.

[ویکی نور] درة التنزیل و غرة التأویل فی بیان الآیات المتشابهات فی کتاب الله العزیز اثر مهم و معروف ابوعبدالله محمد بن عبدالله الخطیب اسکافی (ابوعبدالله رازی) می باشد. موضوع اصلی این کتاب آیات متشابه لفظی است و نویسنده، آیات متشابه قرآن را با یکدیگر مقایسه نموده و در این راستا، برای تبیین اختلاف و تفاوت ظاهری آیات از علوم ادبی، علوم قرآنی و تفسیر بهره برده است. هدف نویسنده در این کتاب، اثبات این حقیقت است که در قرآن تکرار بی فایده وجود ندارد و هر آیه دارای پیامی مستقل است که با آیه مشابهش فرق می کند، هر چند که الفاظ آنها شبیه هم هستند.. این اثر اسکافی در قرآن پژوهی مجموعه ای از امالی اوست که به روایت و نقل ابراهیم بن علی بن محمد معروف به ابن ابی الفرج اردستانی می باشد.
واژه متشابه در علوم قرآن دو کاربرد دارد، از یکی به متشابه معنوی یاد می کنند که در برابر محکم استعمال می شود و دیگری متشابه لفظی است و از آن تکرار قصه، مطلب و واژه را در آیاتی همگون اراده می کنند. مراد مؤلف در این اثر، کاربرد دوم است و مقصود او از آیات متشابهات، آیات شبیه همدیگر است. و آیات متشابهی که ازهشت جهت ذیل با هم اختلاف دارند بررسی شده اند.
دراین اثر 271 آیه که از سوره بقره آغاز و به سوره الناس ختم می گردد به حسب ترتیب منظم سوره ها، آیات شبیه به همدیگر را مورد بررسی قرار داده، و در مواردی که تفاوت رخ داده، دلائل تفاوت در کاربرد را بیان می دارد.
سیوطی در "الإتقان فی علوم القرآن" در رابطه با این کتاب آورده "به گمانم اولین آنها (مؤلف ین کتب مشابه) کسائی بوده و سخاوی آن را به نظم آورده و کرمانی در توجیه آن "البرهان فی متشابه القرآن" را تألیف کرده است، بهتر از آن "درة التنزیل و غرة التأویل" اثر ابوعبدالله رازی می باشد.
مؤلف اثر خود را به توجیه مواردی که از لحاظ لفظ تکرار، تقدیم و تاخیر یا با زیادت در تعبیر مختلف شده اند، اختصاص داده است. یعنی هم به توضیح معانی و حکمتهای مربوط به آیات مکرر مشهور، پرداخته وهم آیاتی را که در بر دارنده موضوع واحدی می باشند ولی از لحاظ تقدیم و تاخیر یا زیادت در تعبیر اختلاف دارند، ذکر کرده و عواملی را که موجب این اختلاف شده، بیان نموده است.
اسکافی در توجیه آیات متشابه، از قرآن کریم، اسباب نزول، سنّت و روایات، قرائت و لغت استفاده نموده است و با استدلالهای لغوی، زبان شناختی، معنا شناختی و تفسیری، دلیل تفاوت در کاربرد را بیان می دارد.

[ویکی فقه] دره التنزیل و غره التاویل (کتاب). درة التنزیل و غرة التاویل یا عنوان دیگر فی بیان الایات المتشابهات فی کتاب الله العزیز اثر مهم و معروف ابو عبدالله محمد بن عبدالله الخطیب اسکافی (ابوعبدالله رازی) می باشد.
درة التنزیل و غرة التاویل یا عنوان دیگر فی بیان الایات المتشابهات فی کتاب الله العزیز اثر مهم و معروف ابو عبدالله محمد بن عبدالله الخطیب اسکافی (ابوعبدالله رازی) می باشد. موضوع اصلی این کتاب آیات متشابه لفظی است و نویسنده، آیات متشابه قرآن را با یکدیگر مقایسه نموده و در این راستا، برای تبیین اختلاف و تفاوت ظاهری آیات از علوم ادبی،علوم قرآنی و تفسیر بهره برده است. هدف نویسنده در این کتاب، اثبات این حقیقت است که در قرآن تکرار بی فایده وجود ندارد و هر آیه دارای پیامی مستقل است که با آیه مشابهش فرق می کند، هر چند که الفاظ آنها شبیه هم هستند. این اثر اسکافی در قرآن پژوهی مجموعه ای از امالی اوست که به روایت و نقل ابراهیم بن علی بن محمد معروف به ابن ابی الفرج اردستانی می باشد.
مفهوم متشابه
واژه متشابه در علوم قرآن دو کاربرد دارد، از یکی به متشابه معنوی یاد می کنند که در برابر محکم استعمال می شود و دیگری متشابه لفظی است و از آن تکرار قصه، مطلب و واژه را در آیاتی همگون اراده می کنند. مراد مولف در این اثر، کاربرد دوم است و مقصود او از آیات متشابهات ، آیات شبیه همدیگر است. و آیات متشابهی که از هشت جهت ذیل با هم اختلاف دارند بررسی شده اند. ۱- الفاظ در یک جا با نظم خاصی و در جای دیگر به عکس آن نظم قرار گرفته اند. مثال: و اذ قلنا ادخلوا هذه القریه فکلوا منها حیث شئتم رغدا و ادخلوا الباب سجدا و قولوا حطة نغفر لکم خطیکم و سنزید المحسنین فبدل الذین ظلموا قولا وو کلوا منها حیث شئتم و قولوا حطة و ادخلوا الباب سجدا ۲- زیادت و نقصان مانند: و یکون الدین لله و یکون الدین کله لله یاتبع در واتبع در ۳- تقدیم و تاخیر : مثال: و اتقوا یوما لا تجزی نفس عن نفس شیئا و لا یقبل منها شفاعة و لا یوخذ منها عدل و اتقوا یوما تجزی نفس عن نفس شیئا و لا یقبل منها عدل و لا تنفعها شفاعة ۴- تعریف و تکبر مثال: رب اجعل هذا بلدا امنا و در آمده رب اجعل هذا البلد آمنا۵- جمع و افراد مانند و قالوا لن تمسنا النار الا ایاما معدودة و در قالوا لن تمسنا النار الا ایاما معدودات ۶- ابدال حرفی به حرف دیگر مانند ابدال و به فاء: ا فلم یهد لهم کم اهلکنا قبلهم من القرون ا فلم یهد لهم کم اهلکنا من قبلهم ۷- ابدال کلمه ای به کلمه دیگر مانند: انفجرت وانبجست فقلنا اضرب بعصاک الحجر فانفجرت منه انثتا عشرة عینا و در ان اضرب بعصاک الحجر فانبجست انثتا عشرة عینا۸- ادغام و ترک آن مانند: یتضرعون ویضرعون فاخذناهم بالباساء و الضراء لعلهم یتضرعون و در لعلهم یضرعون
ساختار
دراین اثر ۲۷۱ آیه که از سوره بقره آغاز و به سوره الناس ختم می گردد به حسب ترتیب منظم سوره ها، آیات شبیه به همدیگر را مورد بررسی قرار داده، و در مواردی که تفاوت رخ داده، دلائل تفاوت در کاربرد را بیان می دارد. سیوطی در التقان فی علوم القرآن در رابطه با این کتاب آورده به گمانم اولین آنها (مولفین کتب مشابه) کسائی بوده و سخاوی آن را به نظم آورده و کرمانی در توجیه آن البرهان فی متشابه القرآن را تالیف کرده است، بهتر از آن درة التنزیل و غرة التاویل اثر ابوعبدالله رازی می باشد.
گزارش محتوا
...

پیشنهاد کاربران

بپرس