دریای نور

لغت نامه دهخدا

دریای نور. [ دَرْ ی ِ ] ( اِخ ) نام قطعه الماسی از جواهرات دولتی ایران. نام الماسی است متعلق به دولت ایران ، 180 قیراط وزن آن ، بشکل مربع و نام فتحعلی شاه بر آن منقوش است. ( یادداشت مرحوم دهخدا ). معروفترین جواهرات سلطنتی ایران بوزن بیشتر از 186 قیراط و بشکل هرم است و بر یک طرف آن اسم فتحعلی شاه قاجار کنده شده است. این جواهر ( و کوه نور و تاجماه ) از جواهرات محمدشاه گورکانی و جزء غنایمی بود که نادرشاه افشار از هند به ایران آورد. پس از نادرشاه ظاهراً بتصرف نوه ٔوی شاهرخ افشار درآمد و سپس بدست میرعلم خان خزیمه افتاد و از او به خوانین خراسان رسید. در 1168 هَ. ق. که احمدشاه درانی مشهد را گرفت و لشکر به استرآبادفرستاد جمعی از بزرگان خراسان که قدرت مقاومت با افاغنه نداشتند به محمد حسن خان قاجار پناهنده شدند، ازجمله پیشکشهای آنان دریای نور و تاجماه بود. دریای نور بعدها بتصرف کریم خان زند و سپس لطفعلی خان زند درآمد و پس از پیروزی آغامحمدخان قاجار بر لطفعلی خان زند، بتصرف او درآمد و گویند آغامحمدخان خود بازوبندهای دریای نور و تاجماه را از بازوان لطفعلی خان بگشودو متصرف شد. ناصرالدین شاه قاجار دریای نور را بسیار ارج می نهاد و حتی تولیت دریای نور را منصبی مخصوص قرار داد. بعد از شکست سال 1326 هَ. ق. محمدعلی میرزا از مشروطه خواهان که وی به سفارت روس پناهنده شد دریای نور و بعضی جواهرات دیگر را با خود به آنجا بردو مدعی بود که این جواهرات ملک شخصی اوست ، ولی سرانجام دریای نور و بعضی از سایر جواهرات به خزانه سلطنتی بازگردید. ( از دائرةالمعارف فارسی ). گوهری که زوج الماس معروف «کوه نور» است و از قدیمترین جواهر شناخته شده جهان محسوب می گردد. ناصرالدین شاه معتقد بود که این گوهر یکی از گوهرهای تاج کوروش بوده است و خود او بسیار بدان علاقه داشت و گاهی آن را به کلاه و زمانی به سینه نصب می کرد. این الماس اینک زینت بخش خزانه جواهرات سلطنتی ( در بانک مرکزی ایران ) است.

فرهنگ فارسی

الماسی معروف است که شاید در بین جواهر سلطنتی ایران مقام اول را دارا باشد.این گوهر که زوج الماس معروف (( کوه نور ) ) است یکی از قدیمترین جواهر شناخته شده جهان محسوب میگردد . الماس دریای نور پس از قتل نادر شاه به نواده او شاهرخ میرزا رسید و سپس بدست امیر علم خان خزیمه و بعد بدست محمد حسن- خان قاجار و آنگاه بدست لطفعلی خان زند افتاد . وی چون مغلوب آغامحمد خان قاجار شد دریای نور وارد خزینه قاجاریه گردید . ناصرالدین شاه معتقد بود که این گوهر یکی از گوهرهای تاج کوروش بوده است (. ) و خود او بسیار بدان علاقه داشت و گاهی آنرا به کلاه و زمانی به سینه نصب میکرد و حتی تولیت دریای نور را منصبی مخصوص قرار داده بود و این افتخار مهم را به اعیان و بزرگان کشور محول می داشت . دریای نور بعدها داخل موزه دولتی گردید. درسال ۱۳۲۶ ه. ق . هنگامی که محمد علی میرزا بر اثر شکست از مشروطه خواهان به سفارت روس پناهنده شد این گوهر را جزو گوهرهای دیگر با خود بدانجا برد ومدعی بود که گوهر مزبور مال شخص اوست چیزی نمانده بود که این گوهر گرانبها از ایران بیرون برده شود ولی همت ملیون و آزادیخواهان آنرا نجات داد و پس از گفتگوهای بسیار آنرا بقا مقداری گوهرهای دیگراز محمد علی میرزا پس گرفتند و بموزه خزانه سلطنتی باز آوردند و اینک زینت بخش خزانه جواهر سلطنتی ( در بانک مرکزی ایران ) می باشد. وزن دریای نور ۱۸۲ قیراط می باشد .
نام قطعه الماسی از جواهرات دولتی ایران . نام الماسی است متعلق به دولت ایران ۱۸٠ قیراط وزن آن بشکل مربع و نام فتحعلی شاه بر بر آن منقوش است .

دانشنامه آزاد فارسی

معروف ترین و بزرگ ترین برلیان در مجموعه جواهرات سلطنتی ایران. این قطعه همراه دو قطعۀ معروف دیگر به نام کوه نور و تاجماه در اختیار محمدشاه گورکانی قرار داشت که بعد از فتح هند به دست نادرشاه افشار به ایران آورده شد. این الماس برلیان از دو سو تراش خورده و به شکل هرم مثلث القاعده است، با بلندی کمی بیشتر از دو سانتی متر و وزن حدود ۱۸۲ تا ۱۸۶ قیراط. بر روی یکی از یال های آن جمله «السلطان صاحبقران فتحعلی شاه قاجار» حک شده که به ارزش آن لطمه زده است. ناصرالدین شاه برای آن قطعه ارزش فراوانی قائل بود تا آن جا که برایش تولیت تعیین می کرد. در ۱۲۹۶ق تولیت آن برعهدۀ حاجی محمدرحیم خان خازن الملک قرار داشت. این گوهر با برپایی موزۀ جواهرات دولتی در آن جا قرار گرفت تا این که محمدعلی شاه بعد از شکست از مشروطه خواهان و پناهنده شدن به سفارت روسیه آن را با خود برد. سرانجام آزادی خواهان با تلاش بسیار، دریای نور و قطعه های دیگر را به خزانه سلطنتی بازگرداندند و هم اکنون در گنجینۀ جواهرات سلطنتی ایران قرار دارد.
wikijoo: دریای_نور

پیشنهاد کاربران

بپرس