دلایل عدم انحصار تعزیر در تازیانه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] با توجه به نقد دلایل انحصار، اطلاق و سعه ی مفهومی لفظ تعزیر، محفوظ بوده و با استناد به آن می توان هر نوع مجازات متناسب با جرم ارتکابی را که بازدارنده باشد قابل اعمال دانست.
همان گونه که ملاحظه شد، در موارد زیادی در روایت و فقه ، مجازات حبس مقرر شده است. اکنون باید از قائلین به انحصار پرسید که بر این گونه موارد، جز تعزیر چه نام دیگری می توان نهاد؟ و آیا فقهایی که آنها را مجازات دانسته اند، نام دیگری جز تعزیر، بر آن نهاده اند؟ و اگر این موارد را بدل تعزیر بدانیم، برای آن باید چه محدوده ای فرض نمود تا بتوان «دون الحد» را بر آن صادق دانست تا هم ردیف عددهای تازیانه باشد؟اینکه می گویند: چون تعزیر با غیر تازیانه بر خلاف اصل است، لذا می بایست به همان موارد منصوصه اکتفا نموده، از آن تعدی نکرد.
← جواب
بنابراین، اطلاق موجود در روایات، از جمله روایات ذیل، قابل استناد است و دلیل روشنی بر تقیید آنها وجود ندارد:الف) در مورد لزوم تعزیر کسی که به دیگری گفته است: «انت خبیث او انت خنزیر؛ تو پستی، تو خوکی» آمده است: «فلیس فیه حد و لکن فیه موعظة و بعض العقوبة؛ در این مورد حدی جاری نمی شود، بلکه نسبت به مجرم نصیحت و توبیخ به اجرا در می آید.» این بیان اطلاق دارد و متذکر هر گونه عقوبتی است که به همراهی موعظه مؤثر افتد.ب) همچنین درباره کسی که با حیوانی مقاربت کرده، چنین آمده است: «لا رجم علیه و لا حد و لکن یعقب عقوبة موجعة؛ رجم و حدی ندارد، ولی مجازاتی درد آور دارد» که شامل انواع مجازات های مناسب می شود.
← بدل از تازیانه
اطلاقات باب امر به معروف و نهی از منکر : این گونه اطلاقات نیز دال بر تنوع مجازات های تعزیری است. توضیح اینکه امر به معروف و نهی از منکر علاوه بر آنکه وظیفه هر مسلمانی است، حد بالای آن، از وظایف مهم حکومت اسلامی است و لازمه اش این است که حاکم مسلمانان در جلوگیری از ارتکاب منکرات از ناحیه افراد جامعه و شیوع آن در میان اجتماع، مبسوط الید باشد و بتواند با اختیار تام، انواع مجازات ها و تنبیهات مناسب را اجرا نماید. در واقع، محدود نمودن راه وادار کردن اشخاص به انجام معروف و دستورات الهی و مبارزه با منکرات در مجرد تازیانه، بر خلاف اطلاقات باب امر به معروف و نهی از منکر است.
ملاک عقوبت های اسلامی
...

پیشنهاد کاربران

بپرس