دیالیز

دیالیز ( به انگلیسی: dialysis ) یا تراکافت فرایندی است که در آن ترکیب مواد حل شونده در یک محلول با در معرض قرار گرفتن با محلول دیگر که از طریق غشای نیمه تراوا از هم جدا شده اند، تغییر می کند. مولکول های آب و مواد با وزن مولکولی کم می توانند از منافذ غشا عبور کرده ولی مواد با وزن مولکولی زیاد مانند پروتئین ها نمی توانند عبور کنند. دیالیز در تصفیه خون بیماران دچار نارسایی کلیه استفاده می شود.
دیالیز ( تراکافت ) در مبتلایان به نارسایی حاد کلیه وقتی سطح نیتروژن اوره در سرم خون ( BUN ) به ۱۰۰–۷۰ میلیگرم در دسی لیتر می رسد. یا هنگامی که کلیرانس کراتینین به کمتر از ۲۰–۱۵ میلی لیتر در دقیقه کاهش می یابد، شروع می شود. به مجموعه نشانه ها و علایمی که به علت آثار سمی افزایش مواد نیتروژنی و دیگر مواد زاید در خون ایجاد می شود، سندرم اورهمی. وضعیت عقلانی و روانی این بیماران تغییر می کند و عاقبت دچار گیجی شده و نهایتاً به اغما می روند. سندرم اورمی هنگامی قابل پیش بینی است که کلیرانس کراتینین از ۱۰ میلی لیتر در دقیقه به ازای ۱٫۷۳ متر مربع سطح بدن کمتر شود.
در دیالیز ( تراکافت ) انتخاب روش درمانی از بین همودیالیز، دیالیز صفاقی یا دیالیز پیوسته آهسته صورت می گیرد. همودیالیز شایعترین روش مورد استفاده در درمان نارسایی کلیه است. همودیالیز نسبت به روش های دیگر باعث ایجاد تغییرات سریعتری در سطح پلاسمایی مواد حل شونده و برداشت سریعتر آب اضافی تجمع یافته در بدن می شود. دیالیز صفاقی نسبت به همودیالیز در خروج مواد حل شونده خون ۸/۱ و در خارج کردن آب اضافی بدن ۴/۱ کارایی دارد ولی می تواند به طور مستمر ۲۴ ساعته مورد استفاده قرار گیرد. روش های پیوسته آهسته برتری آن پایداری بیشتر وضعیت همودینامیک بیمار است و نقطه ضعف آن ارائه آموزش خاص به پرستاران و گرانی آن است.
همودیالیز شایع ترین روش درمان جایگزین کلیه در بیماران کلیوی است. در این روش خونی که از یک مسیر عروقی ثابت یا موقتی بدست می آید با سرعت ۳۰۰ میلی لیتر در دقیقه یا بیشتر به درون مویرگهایی که از غشاهای نیمه مصنوعی ساخته شده اند، پمپ می گردد. در سمت مقابل، مایع دیالیز که حاوی کلراید سدیم، بی کربنات و غلظتهای مختلفی از پتاسیم است، حرکت می کند.
انتشار از طریق غشا این امکان را فراهم می آورد که مواد دارای وزن مولکولی کم مثل اوره بر اساس شیب غلظت از سز حرکت کنند. به همین ترتیب بی کربنات به سمت پلاسما انتشار می یابد.